طلاق در بارداری چگونه است؟

طلاق عمل حقوقی یک سویه ای است که به ازدواج و نکاح پایان می دهد و راه پایان زندگی زناشویی است. معمولا قبل از طلاق وضعیت بارداری زن روشن می گردد و تشریفات طلاق در دوره بارداری انجام نمی پذیرد. ولی گاهی مواقع ممکن است طرفین صلاح بدانند و یا یکی از طرفین ضروری بداند و دادگاه نیز گواهی عدم امکام شازش صادر نموده و طرفین مطلقه گردند درحالی که زن باردار است.

اجرای طلاق در بارداری، حکم قانونی خاصی ندارد و صرفا عده زن باردار با زن غیر باردار متفاوت می باشد و در این مقاله مختصرا در این باب خواهیم نوشت.

واژه طلاق چه معنایی دارد؟

طلاق در لغت به معنای رها کردن است. طلاق عبارت است از پایان دادن به قید ازدواج با الفاظ مخصوص و ویژه که در نکاح دائم هم آمده است. لذا می توان واژه طلاق را اینگونه تعریف کرد که طلاق عبارتست از انحلال نکاح دائم با تشریفات و شرایط خاص از سوی مرد یا نماینده قانونی او. طلاق مربوط به عقد دائم است و زن در عقد منقطعه با انقضا مدت یا بذل آن از طرف شوهر، از زوجیت خارج می گردد.

براساس ماده 1133 اصلاحی قانون مدنی، مرد قادر خواهد بود با رعایت شرایط مقرر در این قانون و با مراجعه به دادگاه، درخواست طلاق همسرش را بنماید. زن نیز قادر خواهد بود با وجود شرایط مقرر در قانون، از دادگاه تقاضای طلاق کند.

در این حالت اگر مرد بخواهد زن خود را طلاق دهد باید از دادگاه خانواده، گواهی عدم امکان سازش دریافت کرده و متعاقبا در دفترخانه طلاق صیغه طلاق را اجرا نموده و طلاق را به ثبت برساند.

در صورتی که شوهر بدون کسب اجازه دادگاه مبادرت به طلاق نماید به حبس جنحه ای از۶ ماه تا یک سال محکوم می گردد. همین مجازات مقرر است برای سردفتری که طلاق را ثبت کرده است.

طلاق به چه شکل واقع می گردد؟

گفتیم عامل انحلال عقد نکاح، طلاق است که صیغه آن باید در حضور شاهدین امر که لااقل دو مرد عادل باشند و با اجماع سایر شرایط، به اجرا درآید.

بنابراین تا اطمینان کامل به وقوع صیغه طلاق به نحو کاملا صحیح و شرعی، حکم نکاح سابق استصحاب می شود یعنی همچنان پابرجاست و هرگونه جدایی فیزیکی زن و مرد هرچند به مدت طولانی، دلیلی بر انحلال نکاح و رفع آثار آن نخواهد بود.

صیغه طلاق چیست؟

نظر مشهور فقها این است که طلاق باید با لفظی خاص و به زبان عربی واقع گردد. برخی فقها معتقد هستند که تاکیدی به خواندن صیغه به زبان عربی نیست و اگر از الفاظ مترادف و هم معنا استفاده گردد، کفایت می نماید. البته نظر اکثر فقها این است که باید حتما صیغه عربی برای طلاق اجرا گردد.

موجبات طلاق در قوانین جاری کشور به چه صورت است؟

طلاق طبق قانون مدنی ممکن است به اراده آقایان واقع شود یا به اراده خانم ها و گاهی هم ممکن است به صورت توافقی صورت پذیرد.

در صورت خودداری شوهر از پرداخت نفقه زوجه و عدم امکان اجرای حکم دادگاه در الزام شوهر به پرداخت نفقه، زن قادر خواهد بود، برای تقاضای طلاق به مرجع قضایی مراجعه کند و در این شرایط حاکم شوهر او را به طلاق اجبار می کند.

همچنین است در صورت عجز شوهر از پرداخت نفقه. همچنین زن می تواند به استناد عسر و حرج نیز تقاضای طلاق نماید که مصادیق آن را در ادامه بازگو خواهیم کرد.

چه مصادیقی تحت عنوان عسر و حرج در قانون وجود دارد که زن باردار می تواند به استناد به آن طلاق بگیرد؟

• ترک زندگی خانوادگی توسط زوج حداقل ۶ ماه متوالی و یا نه ماه متناوب در مدت یک سال بدون عذر موجه.
• اعتیاد زوج به یکی از مواد مخدر و یا ابتلای وی به مشروبات الکلی که به اساس زندگی خانوادگی خلل وارد آورد.
• محکومیت قطعی زوج به حبس۵ سال یا بیشتر.
• ضرب و شتم یا هرگونه سوءرفتار مستمر زوج که عرفاً قابل تحمل نباشد.
• ابتلاء زوج به بیماریهای صعب العلاج روانی یا ساری و.. که باعث اختلال زندگی شود.

لازم به توضیح می باشد این موارد تمثیلی است یعنی قانون گذار آن مصادیق را در قالب مثال بیان نموده و حصری نیست.

بر طبق ماده ۱۰۲۹ قانون مدنی، هرگاه فردی ۴ سال تمام غایب و مفقود الاثر گردد، زن او می تواند تقاضای طلاق کند. در این شرایط حاكم او را طلاق خواهد داد.

همچنین بر اساس ماده ۱۰۲۳ قانون طلاق، دادگاه سه نوبت آگهی، هر یك به فاصله یك ماه در روزنامه محل زندگی و یكی از روزنامه های كثیرالانتشار تهران، منتشر خواهد کرد. در صورتی که یك سال از تاریخ اولین اعلان گذشته باشد و حیات غایب ثابت نگردد ،حکم موت فرضی در مورد او صادر خواهد شد.

قانونگذار چه شرایطی را برای انجام طلاق در نظر گرفته است؟

طلاق دهنده یعنی زوج، باید عاقل و بالغ باشد. منظور از فرد بالغ به کسی اطلاق می شود که به سن ۱۵ سال تمام قمری رسیده باشد. صغیر حتی با اجازه ولی یا قیم خود قادر نخواهد بود زن خود را طلاق دهد.

ولی یا قیم نیز مجاز نمی باشد زوجه مولی علیه خود را به نمایندگی از او طلاق دهد. مجنون دائمی هم نمی تواند شخصا زنش را طلاق دهد. زیرا کلیه اعمال حقوقی مجنون دایمی باطل است. البته ولی مجنون دائمی قادر خواهد بود در صورت مصلحت مولی‌علیه، زن او را طلاق دهد.

همچنین قانون امور حسبی نیز شرط دیگری را افزوده که آن شرط عبارتست از موافقت دادستان و تصویب دادگاه.

البته در خصوص ولی قهری یا وصی نیاز به موافقت دادستان نمی باشد. مجنون ادواری نیز قادر است درحال افاقه زن خود را طلاق دهد. طلاق فرد سفیه نیز بدون اشکال خواهد بود. در اجرای طلاق، قصد، رضا و اهلیت زن شرط صحت طلاق نیست، ولی مطابق قانون مدنی طلاق باید درحال پاکی زن اجرا گردد.

طلاق زن در مدت قاعدگی یا در حال نفاس صحیح نیست مگر این که زن حامله باشد یا اجرای طلاق قبل از نزدیکی با زن رخ دهد یا‌ شوهر غائب باشد به طوری که نتواند اطلاع دقیق از زمان عادت زنانگی همسر خود کسب نماید. در دوران حاملگی عادت زنانگی و نفاس وجود نخواهد داشت.

در صورتی که شوهر در زندان باشد یا جدا از همسر خود زندگی نماید به نحوی که اطلاع از حال زن برای او مقدور نباشد، دراین صورت هم پاکی زن شرط نخواهد بود.

قانون گذار چه شرایطی را برای طلاق زن باردار پیش بینی کرده است؟

همانگونه که ذکر شد شرایط طلاق در زن باردار و غیرباردار تفاوتی باهم نداشته ولی تنها تفاوت میان طلاق این دو، در مدت عده است. اگر دادخواست طلاق از طرف زن مطرح گردد، باید دلایلی مثل نپرداختن نفقه، موارد عسر و حرج و غیبت شوهر را به اثبات رساند و در این موارد تفاوتی بین زن حامل و غیرحامل نیست.

گاهی هم ممکن است زن و مرد در خصوص طلاق توافق نمایند و دادخواست طلاق توافقی تقدیم دادگاه کنند. در تقدیم دادخواست طلاق توافقی نیز هیچ تفاوتی بین زن باردار و غیر باردار متصور نیست. تنها مسئله ای که در این خصوص وجود دارد این نکته است که در طلاق توافقی باید تکلیف هزینه های زن و فرزند او معین گردد.

اگر زوجین تقاضای طلاق توافقی به دادگاه ارائه کرده باشند، می توانند این تقاضا را مستقیما در مراکز مشاوره خانواده مطرح نمایند یا این که درخواست خود را به دادگاه خانواده تقدیم کنند که در این صورت دادگاه باید موضوع را به مرکز مشاوره خانواده ارسال نماید.

البته اتخاذ تصمیم نهایی در صدور حکم طلاق در صورت عدم انصراف متقاضیان با دادگاه خانواده است.

انواع مختلف طلاق در قوانین و فقه

طلاق در ابتدا به دو نوع بدعی و سنی تقسیم می شود: طلاق سنی طلاقی است که شرایط و موازین شرعی در آن لحاظ گردیده و طلاق بدعی طلاقی است که شرایط صحت از نظر شرعی در آن لحاظ نگردیده است. طلاق صحیح نیز به دو نوع طلاق رجعی و طلاق باین تقسیم بندی شده است.

• طلاق باین که در آن حق رجوع برای مرد نیست به طلاق زن غیرمدخوله، یائسه، صغیره، طلاق خلع، طلاق مبارات مادامی که زن به ما بذل رجوع نکرده و طلاق سوم که بعد از سه وصلت متوالی واقع شده باش تقسیم می شود.
• طلاق رجعی نیز به طلاقی گفته می شود که در ایام عده، شوهر قادر است به همسر خود رجوع نماید و طلاق عدی از اقسام طلاق رجعی است.
• طلاق عدی نیز عبارت است از طلاقی است که پس از آن مرد در ایام عده رجوع و با زن نزدیکی کند و بعد از آن در طهر دیگر زن را طلاق دهد.

اصلی ترین تفاوت طلاق رجعی با طلاق بائن در این است که برای شوهر در طلاق بائن حق رجوعی وجود ندارد. رجوع در طلاق به هر لفظ یا فعلی حاصل می‌شود که دلالت بر رجوع کند به شرطی که مقرون به قصد رجوع باشد.

برخی معتقدند ماهیت طلاق توافقی یا همان طلاق به حکم دادگاه، رجعی است اما برخی از حقوقدانان به این نظر انتقاد کرده اند و می گویند  نقض غرض خواهد بود که زوجین از یک سو تقاضای طلاق نمایند و از سوی دیگر هم حق رجوع داشته باشند.

طلاق زن باردار جز کدام دسته از انوع طلاق قرار گرفته است؟

همانگونه که ذکر شد، طلاق زن باردار خصوصیت خاصی ندارد و از نظر انوع طلاق، تفاوتی با طلاق زن غیر باردار نمی نماید. معمولا طلاق های توافقی در قالب طلاق های خلع واقع می شود و به همین عنوان نیز ثبت می گردند و عموما طلاق های به تقاضای مرد یا به درخواست زن، غالبا به صورت طلاق رجعی ثبت می‌گردد.

آیا امکان ارائه دادخواست طلاق توافقی توسط زن باردار وجود دارد؟

دادخواست طلاق توافقی چه از سوی زن باردار باشد و چه از سوی زن غیر باردار تفاوتی ندارد و شرایط دادخواست طلاق توافقی در هر دو صورت یکسان است.

زوجین هرگونه توافقی را می توانند در خارج از محیط دادگاه تنظیم نموده و سپس به دادگاه دادخواست تقدیم نمایند. تنها مسئله ای که در باب طلاق توافقی زن باردار مورد بحث خواهد بود این است که نحوه وضع حمل و هزینه های زن باردار و فرزند او باید مشخص و تعیین گردد.

تعیین تکلیف در باب هزینه های زن باردار و وضع حمل او

در طلاق توافقی حتما باید تکلیف تمام هزینه ها مشخص گردد. یکی از این هزینه ها، نحوه وضع حمل و هزینه‌های به دنیا آوردن فرزند است. مطابق قانون حمایت ازخانواده، حضانت کودک متولد شده بعد از طلاق، تا هفت سالگی با مادر است و پرداخت کلیه هزینه‌ های فرزند نیز به عهده پدر خواهد بود.

اگر مادر حضانت فرزند را قبول نکند، پدر ولایتا عهده دار حضانت او خواهد بود. اگر که فرزند متولد شده از زن باردار پس از طلاق پدری نداشته باشد، جد پدری او مسولیت پرداخت نفقه را دارد و جد پدری با اعمال ولایت قهری عهده دار سرپرستی فرزند می گردد.

در صورتی که مادر حضانت طفل متولد شده بعد از طلاق را قبول نکند، حضانت و پرداخت نفقه فرزند به عهده پدر بوده و مادر را نمی‌توان وادار به پذیرش حضانت و سرپرستی فرزند نمود. ضمنا ولایت قهری پدر و جد پدری با موضوع حضانت ارتباطی نخواهد داشت.

چه تفاوت هایی بین عده زن باردار با زن غیرباردار وجود دارد؟

عده مدت زمانی است که پس از طلاق، زن حق ازدواج مجدد ندارد و با توجه به این موضوع که مطلقه شود یا شوهرش فوت کند، مدت عده تفاوت دارد. عده زن باردار چه در نکاح دائم و چه عقد منقطعه، تا زمان وضع حمل او خواهد بود. یعنی مدت عده با وضع حمل زن به پایان می رسد، اعم از این که جنین زنده متولد گردد یا جنین سقط گردد، هرچند از زمان انحلال نکاح او مدت کوتاهی گذشته باشد یا چندین ماه، تفاوتی ندارد.

در صورتی با زایمان، عده زن به پایان می رسد که حامله شدن او از طریق ازدواج صحیح باشد و در صورتی که زنی از طریق زنا حامله شود حکم فوق بر او بار خواهد شد.

هرگاه زنی پس از طلاق در ایام عده از طریق زنا حامله گردد، عده او مانند طلاق غیر حامله همان سه طهر یا سه ماه خواهد بود. لازم به توضیح است زن با انقضا مدت عده می تواند شوهر کند گرچه حامله هم باشد. زیرا فقها معتقدند زنا عده ندارد و نطفه منعقده از طریق زنا نیز دارای احترام نخواهد بود.

از آن جایی که دعاوی مربوط به طلاق و متعاقبا مطالبه کلیه حقوق زن باردار در روند این دعاوی یا دفاع در مقابل آن، دارای پیچیدگی خاصی است و ممکن است بی اطلاعی به برخی مسائل موجب تضرر زوجه یا محکومیت ناروا زوج گردد، حتما قبل از هر گونه اقدام، با یک وکیل متخصص در این رابطه مشورت نمایید.

هزینه های دادرسی این دعاوی به چه میزان است؟

برای رسیدگی به کلیه دعاوی حقوقی و کیفری، نیاز به پرداخت هزینه دادرسی و سایر هزینه‌های مربوط به آن است. در واقع هزینه دادرسی، به هزینه‌ هایی اطلاق می‌گردد که توسط نهادهای دولتی و حاکمیتی برای رسیدگی به دعاوی و شکایات متعدد، دریافت می گردد.

لذا رسیدگی به درخواست طلاق به عنوان دعوایی غیرمالی و رسیدگی به سایر حقوق زوجه باردار به عنوان دعوای مالی در محاکم مورد رسیدگی قرار می گیرد و هزینه های دادرسی آن نیز دریافت می گردد.

اگر زن باردار درخواست مطالبه حقوق قانونی خود را به دادگاه تقدیم کند، هزینه دادرسی آن را باید مطابق دعاوی مالی پرداخت نماید و در نهایت در صورتی که زوج محکوم به پرداخت آن به همسر خود گردد، زن باردار می‌تواند هزینه دادرسی را با عنوان تادیه خسارت و هزینه‌های دادرسی، از دادگاه مطالبه نماید و دادگاه نیز با توجه به مدارک و دلایل مورد استناد زوجه، حکم به پرداخت هزینه‌های دادرسی توسط زوج ، صادر می نماید.

از آنجایی که برای ثبت این گونه شکایات، دادگاه های خانواده صلاحیت رسیدگی دارند، هزینه دادرسی هم با توجه به نحوه دعوایی که به این مراجع ارجاع شده است تعیین می گردد.

اما در مجموع هزینه دادرسی از مرحله ثبت شکایت تا صدور رای و هزینه های مرحله اجرا و همچنین تعرفه های حق الوکاله وکیل در صورت اخذ وکیل، هزینه های کارشناسی و هزینه های ثبت شکواییه هر ساله توسط سازمان برنامه و بودجه اعلام می گردد.

برای اطلاع از تعرفه خدمات قضایی در سال 1400 می توانید به قانون بودجه کشور مراجعه نمایید.

آیا برای طرح دعوای طلاق و مطالبه حقوق خانم های باردار به استفاده از خدمات وکیل نیاز است؟

مطالبه حقوق قانونی زوجه باردار و دادخواست طلاق یکی از مسائل بسیار کاربرد و مهم در عقد دائم محسوب می گردد، و از اهمیت بالایی برخوردار است. مطالبه این حقوق قانونی در کنار دعوای طلاق، دارای قوانین و مقررات خاصی است که اشخاص عادی اطلاعات بسیار اندکی در مورد آن‌ها دارند. مشاوران و وکلای دادگستری افرادی هستند که در زمینه مسائل حقوقی، دارای بینش، تخصص و آگاهی کاملی بوده و می توانند در رسیدگی به پرونده‌های مربوط به حقوق خانواده، خصوصا موضوعات اشاره شده، گره گشای موکل خود باشند.

اگر می خواهید طرح شکایت شما در خصوص موارد یاد شده به نتیجه مطلوبی برسد و حقوق از دست رفته تان را به دست آورید، به شما توصیه می کنیم که با یک وکیل مجرب در این حوزه حتما مشورت کنید.

اغلب بعضی از مسائل پیش می آید که شاید از نظر شما عادی جلوه کند ولی برعکس، بسیار مهم هستند و می توانند در روند پرونده تاثیر گذار باشند. وکیل با تجربه و صادق می تواند شما را در خصوص موارد یاد شده، آگاه نماید.

همچنین وکلای دادگستری قادرند در مورد نحوه تنظیم دادخواست، شما را راهنمایی کنند و می تواند بررسی نمایند که آیا ادله و مدارک کافی برای اثبات دعوا، از سوی شما ارائه شده است یا خیر؟ علاوه بر آن وکلای مجرب و متخصص قادرند نتیجه احتمالی شکایت شما را  تا حدودی پیش بینی نمایند و در روند رسیدگی و تسریع آن، نقش موثر و مثبتی ایفا کنند.

طرح دعوای مطالبه حقوق قانونی زوجه باردار، چقدر زمان می‌ برد؟

متاسفانه طرح اینگونه دعاوی متعدد مطالبه حقو حقوق در جوار دعوای طلاق، حجم  زیادی از پرونده‌های قضایی دادگاه ها را به خود اختصاص داده است. بنابراین از آنجایی که متاسفانه همه روزه شاهد طرح این دعوی در سطح محاکم قضایی مختلف هستیم، باید عنوان کرد که تخمین زمان شروع و خاتمه طرح شکایت به هیچ وجه قابل پیش بینی نیست و نمی‌توان زمان مشخصی را بیان کرد. البته پیش گویی زمان در پرونده های حقوقی و کیفری در هر زمینه ای، در اغلب مواقع کاملا دقیق نیست. ولی مطمئنا کارشناسان و وکلای شاغل در این حوزه، با تجربه ای که در پیگیری و انجام پرونده های مختلف طلاق و مطالبه حقوق خانم های باردار کسب نموده اند، می توانند بهترین و سریع ترین مسیر را برای شما انتخاب نمایند.

برای جلوگیری از رد شکایت خود توصیه می کنیم قبل از طرح دعوا، حتما با مشورت گرفتن از یک وکیل حقوقی در حوزه فعالیت مسایل خانواده، مسیر موفقیت پرونده خود را بررسی نمایید.

برای طرح دادخواست، چه مدارکی باید به همراه داشته باشم؟

همانگونه که قبلا نیز ذکر شد، در دفاع از دلایل استنادی شوهرتان در دعوای طلاق، شما نیز باید تمامی مدارک و مستنداتی را که دلالت بر تعلق نفقه، مهریه و اجرت المثل است را در صورت نیاز به دادگاه ارائه کنید و آن ها را به همراه دادخواست تقدیمی، حتما ضمیمه پرونده‌ نمایید. توجه داشته باشید که بر اساس قانون، برای اثبات هر دعوایی از اقرار، شهادت، قسامه و سوگند می توان استفاده کرد هر چند علم و آگاهی قضات نیز در بسیاری از پرونده ها بی تاثیر نیست.

نحوه تنظیم شکایت و پشتیبانی به چه صورت است؟

مطمئنا مطرح کردن هر شکایتی در زمینه های حقوقی یا کیفری یا اداری، به فراخور خود مستلزم پرداخت هزینه هایی شامل هزینه دادرسی و ثبت شکایت، هزینه های کارشناسی و غیره خواهد بود.

در پرونده ها مختلف دیده شده که شاکی یا خواهان پرونده بعد از پرداخت تمام هزینه های مختلف و ثبت شکواییه، متاسفانه به دلیل نقص در مدارک یا عدم توجه به محتویات پرونده برای ارائه استدلال های قوی چه در مقام دفاع و چه در مقام مطالبه حق، دعوا یا شکایتش با قرار رد مواجه و علاوه بر هدر رفت هزینه، زمان زیادی را نیز صرف فعالیتی بیهوده نموده است. به شما اطمینان می دهیم که حضور و همراهی یک وکیل توانمند، قطعا نتیجه پرونده شما را دگرگون خواهد کرد.