تقسیم اموال در طلاق چگونه است؟
در هر شرایطی برخی ازدواج ها منجر به جدایی و طلاق می گردد. کاملا بدیهی است که در طول زندگی مشترک، زن و شوهر صاحب اموال و دارایی هایی خواهند شد و در صورتی که سرانجام زندگی برخی از افراد به طلاق برسد علاوه بر حقوق مالی و غیرمالی ناشی از ازدواج مثل نفقه، اجرت المثل، مهریه، حضانت فرزندان، برای سایر اموال زوجین در طلاق چه اتفاقی رخ خواهد داد؟
بسیاری از زوجین که می خواهند طلاق بگیرند معمولا در خصوص تقسیم اموال در طلاق اطلاعات لازم را ندارند. بر طبق قانون شما باید بدانید که زوجه برای اداره کردن و تصرف در دارایی خود کاملا مستقل است و قادر است آن را به هر نحوی که تمایل دارد مورد استفاده قرار دهد.
از طرف دیگر هم مرد برای اداره و تصرف در اموال خود کاملا مستقل است و می تواند هر نوع دخل و تصرفی در آن بنماید، که این امر بعد از ازدواج نیز امکان پذیر خواهد بود.
در قوانین حقوقی کشورمان، ماده ای برای تقسیم اموال در طلاق در نظر گرفته نشده ،لذا تقسیم اموال در طلاق در کشور ایران امکان پذیر نیست. در واقع اگر زوجین طلاق بگیرند، قانونی وجود نخواهد داشت که اموال آن ها را نصف کند و این قانون معمولا در برخی کشورهای خارجی اجرا می شود.
البته حقوق زن در قوانین مدنی وخانواده ایران کاملا محفوظ است و زن می تواند مهریه، نفقه و هر یک از موارد دیگری که مربوط به حق دارایی اش می شود را از مرد مطالبه کند و قانون گذار نیز به زن چنین حقی را اعطا کرده است. ولی شرط تقسیم اموال صرفا در سند ازدواج زوجین دیده شده است و در صورتی که مرد هنگام عقد نکاح، شرط تقسیم اموال را امضاء کند، قانونا ملزم به پرداخت آن در زمان طلاق می باشد.
مطابق این شرط «در صورتی که طلاق بنا به درخواست زن نباشد و طبق تشخیص دادگاه، درخواست طلاق، ناشی از تخلف زن از تکالیف همسری یا سوء اخلاق و رفتار وی نباشد، مرد موظف است تا نصف دارایی موجود خود را که در ایام زندگی زناشویی با زوجه به دست آورده یا معادل آن را، به صورت بلاعوض به زوجه منتقل کند».
دارایی زوجه چیست و از چه راه های حاصل می گردد؟
همانگونه که در مقدمه عرایض ذکر شد، مطابق قوانین مدنی و حقوق خانواده، زن در اداره و تصرف در اموال خود، چه قبل و چه بعد از ازدواج کاملا مختار و آزاد می باشد.
چه اینکه قبل از شروع زندگی مشترک دارایی داشته باشد و چه اینکه بعد از ازدواج به وسیله دریافت هدیه، کار کردن، یا ارث به اموال و دارایی هایی دست یافته باشد. زن اختیار دارد هر اقدام حقوقی که بخواهد در مورد دارایی های خود انجام دهد مثل اینکه آن را بفروشد، ببخشد یا اجاره دهد و غیره بنابراین نیازی به کسب اجازه شوهر در موارد اشاره شده نخواهد داشت.
آیا جهیزیه زوجه را نیز می توان جز اموال شخصی او در زندگی زناشویی محسوب کرد؟
از رسم و رسوماتی که ریشه طولانی در مناطق مختلف ایران دارد، آوردن اثاثیه خانه از جانب زوجه در بدو شروع زندگی مشترک به خانه مرد به عنوان جهیزیه نام برده اند.
جهیزیه یا جهاز که زن همراه خود به خانه شوهر می آورد از اموال او محسوب می شود و چون براساس قانون الزام یا وظیفه ای در تهیه و آوردن جهاز ندارد و ضرورتی برای تهیه جهیزیه از طرف زن تعیین نشده، پس هر زمان که بخواهد قادر خواهد بود که جهیزیه خود را به هر کجا که بخواهد انتقال دهد و از زندگی مشترک خارج نماید زیرا مالک آن است.
همانطور که مستحضر هستید پرداخت نفقه از تکالیف مرد در زندگی مشترک و از حقوق زن محسوب می شود در مقابل تمکین جزیی از حقوق مرد و از تکالیف زوجه به شمار می آید. لذا تهیه مسکن و وسایل ضروری زندگی مشترک مثل اثاثیه منزل نیز برعهده مرد است.
حالا که دانستیم جهیزیه جزیی از اموال زن است، در صورتی که در طول زندگی مشترک این وسایل مستهلک و کهنه شود یا خراب و تعویض گردد، پس نیازی نیست شوهر خسارتی بابت آن پرداخت نماید و هیچ تکلیفی نیز برای جایگزین کردن آن اموال به عنوان دارایی زوجه نخواهد داشت.
پیشنهاد می گردد به دلیل جوانب متعدد و بعضا پیچیده برخی مسائل مربوط به تقسیم اموال در طلاق از جمله دارایی های زوج و جهیزیه، لطفا قبل از هرگونه اقدام قضایی، اطلاعات کامل و مورد نیاز را در این خصوص کسب کنید. طلاق 24 با کادری از بهترین وکلا و مشاوران حقوقی کارکشته، تا رفع کامل مشکلات حقوقیتان در کنار شما خواهند بود.
اموال و دارایی های مرد قبل و بعد از ازدواج شامل چه مواردی خواهد شد؟
گفتیم اصل بر این است که همه اموال و دارایی های مرد، چه آنچه قبل از ازدواج در تملک داشته و یا بعد از ازدواج برای او حاصل شده است متعلق به خود اوست و به دلیل ازدواج در این خصوص حقی برای زوجه در اموال مرد ایجاد نخواهد شد. پس در حالت کلی و اصولا تقسیم اموال در طلاق موضوعیت نداشته مگر مواردی که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
البته در ادامه اشاره خواهد شد که از بابت مهریه و نفقه یا اجرت المثل و به میزان آن، زن می تواند از اموال مرد از طریق دادگاه یا اداره اجرای ثبت اسناد به میزان طلب خود تقاضای توقیف نماید.
شرط تنصیف دارای، یا نصف شدن اموال مرد چیست؟
زوجین قادر خواهند بود در هنگام ازدواج هر شرط معقول و مشروعی را در عقدنامه خود پیش بینی نمایند به عنوان مثال شرطی در خصوص اموال و دارایی های یکدیگر و به خصوص دارایی های مرد قرار دهند. آن چه در حال حاضر رایج می باشد و در سند ازدواج نیز به صورت چاپی و پیش فرض درج شده است و با امضا مرد قابلیت اجرا می یابد، به شرط تنصیف دارایی معروف شده است.
اما درج این شرط محدودیت های نیز دارد از جمله اینکه:
- فقط در صورتی است که مرد تقاضای طلاق از همسرش را داشته باشد، این شرط جاری خواهد بود. بنابراین در طلاق توافقی و یا طلاق به درخواست زن مصداق پیدا نخواهد کرد.
- طلاق به تقاضای مرد نباید به دلیل اثبات سوء رفتار و سوء معاشرت زن باشد مثل اثبات عدم تمکین زوجه.
از متن این شرط چنین به نظر می رسد، که تا نصف دارایی زوج ملاک عمل خواهد بود نه مطلقا نصف دارایی او. بنابراین قاضی می تواند تا ۵۰ درصد از اموال را به زوجه اختصاص بدهد.
از آن جایی که در متن این شرط از لفظ دارایی استفاده شده نه اموال زوج و در حقوق، دارایی مجموعه ای از اموال و بدهکاری های یک فرد محسوب می گردد، بنابراین دیون محرز شده مرد را باید از دارایی های او کسر نمود.
مطلب دیگر اینکه از شرط درج شده در عقد نامه چنین استنباط می گردد که مشمول دارایی هایی می شود که در زمان ازدواج و در اثر دسترنج مرد حاصل شده باشد. لذا مواردی همچون ارث یا دارایی های بدست آمده قبل از ازدواج (عقد) را شامل نمی شود.
آیا می توان در ضمن عقد ازدواج شرط کرد که اموال زوجین یا فقط اموال زوج در هنگام طلاق نصف گردد؟
قانون این اجازه را به طرفین عقد ازدواج داده است که هر شرطی مطابق عقل و قانون و به دلخواه آن ها در عقد نامه درج نمایند. لذا اینکه شرایط تقسیم اموال یا دارایی ها در طلاق به چه شکل باشد، بستگی به خود زوجین خواهد داشت.
اگر منظور همان شرط تنصیف دارایی باشد که توضیح داده شد و اگر شرطی غیر آن باشد می توان از امضای شرط تنصیف دارایی صرفنظر نمود و در قسمت سایر شروط عقدنامه، شرط جدید با انشاء جدید را اضافه کرد. مثلا شرط شود که دارایی زوج در طلاق (به هر نوع طلاق) نصف گردد و یا معادل آن پرداخت شود.
آیا نفقه، مهریه و اجرت المثل نیز جزیی از دارایی زن محسوب می شود؟
آنچه در این مطالب آمد، که زوج و زوجه نمی توانند دخالتی در اموال هم داشته باشند، به این معنی نسیت که اگر طلبی از یکدیگر داشته باشند دیگر قادر نخواهند بود جهت وصول آن طلب به سراغ سایر اموال طرف مقابل بروند.
نمونه بارز آن مهریه زوجه است چه عندالمطالبه باشد و چند عندالاستطاعه. در صورتی که مرد اموالی بیشتر از مستثنیات دین دارا باشد زوجه قادر خواهد بود از طریق دایره اجرای ثبت و در شرایطی از طریق دادگاه صالح، درخواست توقیف اموال زوج را به میزان بدهی تقاضا کند.
این موضوع شامل نفقه معوقه و محکومیت احتمالی زوج به پرداخت اجرت المثل ایام زوجیت نیز خواهد شد.
تقسیم اموال در طلاق توافقی به چه نحوی انجام می شود؟
یکی از روش های تقاضای طلاق که امروزه بسیار رایج شده است طلاق توافقی است. در این نوع از طلاق تکلیف همه اموال و مسایل مالی و غیرمالی، حتی تقسیم اموال، توسط خود زوجین مشخص می گردد و برای سپری شدن فرآیند طلاق توافقی به دادگاه اعلام خواهد شد.
معمولا در طلاق های توافقی مرد و زن صرفا بر سر نفقه، مهریه، اجرت المثل ایام زوجیت و حضانت فرزندان اقدام به توافق می نمایند. اما به فرض اینکه شرط و توافقی هم در خصوص تنصیف و تقسیم اموال در طلاق داشته باشند در این مورد نیز منع قانونی وجود نخواهد داشت و بهتر است در موارد مذکور با وکیل متخصص مشاوره کنید.
در خصوص اموال مشاع زوجین بعد از طلاق به چه نکاتی باید توجه داشت؟
گاهی ممکن است که زن و مرد در اموالی مانند آپارتمان محل زندگی مشترک، یا یک قطعه زمین، شریک مشاعی باشند. در این حالت علی رغم وقوع طلاق و جدایی آن ها، مالکیت زوجین نسبت به آن مال مشترک پا بر جا خواهد بود و طلاق خللی از این حیث به آن وارد نخواهد کرد.
عده ای از زوجین متقاضی طلاق تمایل دارند که تکلیف اموال مشترکشان در هنگام طلاق معین گردد، لذا باید اشاره کرد که دادگاه های خانواده صرفا به مسایل مرتبط به زوجیت ورود پیدا خواهند کرد و دخالتی در سایر اموال مشترک زوجین نمی کنند و البته چنین وظیفه ای نیز ندارند.
در این موارد بهتر است که تعیین تکلیف آن با توافق انجام شده یا ملک برای فروش گذاشته شود یا یکی از زوجین سهم دیگری را خریداری کند و در این خصوص که چه کسی آن جا سکونت داشته باشد و در تصرف چه شخصی باشد و تا چه زمانی باشد، باید توافق حاصل گردد تا از طرح دعاوی احتمالی آتی در دادگاه های حقوقی یا کیفری گرفته شود. به هر حال از منظر حقوق، مالکیت مشاعی از زوجیت کاملا جداست.
تقسیم اموال در طلاق با داشتن (وکالت طلاق – حق طلاق) توسط زوجه، چگونه است؟
یکی از روش های درخواست طلاق از سوی زن، حق طلاق با داشتن وکالت طلاق است که منصرف از اموال مشترک زن و مرد و خصوصا مرد است و زن اگر قصد طلاق با آن را داشته باشد، در ابتدای امر باید برای شوهر خود وکیل انتخاب نماید و در ثانی ملاک عمل او، حدود اختیارات داده شده از سوی شوهر در متن وکالتنامه طلاق یا شرط وکالت طلاق خواهد بود. این به اصطلاح بعضی افراد همان حق طلاق است که تعیین خواهد کرد، حقوق مالی زوجه چه خواهد شد و ارتباطی به شرط تنصیف دارایی ندارد. مگر اینکه به صراحت در آن، اجازه طلاق رجعی با استفاده از شرط تنصیف دارایی گنجانده شده باشد.
تقسیم اموال در طلاق چقدر زمان می برد؟
تقسیم اموال و تعیین تکلیف دارایی هایی که در بالا در خصوص آن ها صحبت شد، تحت تاثیر کامل فرآیند و تشریفات طلاق است.
همانگونه که ذکر شد، مطابق قانون طلاق و قانون آیین دادرسی مدنی، طلاق پرونده ای است که با اعتراض هر کدام از زوجین سه دادگاه را طی می نماید. دادگاه بدوی، دادگاه تجدید نظر استان و دادگاه های دیوان عالی کشور.
در شرایطی که پرونده با اعتراض هر یک از زوجین، هر سه دادگاه را پشت سر بگذارد، در شرایط کنونی قطعا بیش از یک سال به طول خواهد انجامید که البته این هم معیار دقیقی نیست.
چنانچه یکی از طرفین به رای اعتراض نداشته باشد و با در نظر گرفتن این امر که حجم و وسعت میزان طلاق در جامعه نیز بسیار بالا رفته و طبق آمار خود قوه قضاییه بالاترین حجم دعاوی در محاکم قضایی، دعوای طلاق و سایر دعاوی مرتبط با آن است و متاسفانه طرح دعاوی مرتبط نیز از جمله تقسیم اموال و دارایی ها و مطالبه مهریه، نفقه، اجرت المثل، حضانت فرزندان، نحله و غیره در جوار دعوای طلاق، حجم زیادی از پرونده های قضایی دادگاه ها را به خود اختصاص داده است و منجر به افزایش زمان بلاتکلیفی نیز گردیده است.
بنابراین از آن جایی که متاسفانه همه روزه شاهد طرح این دعوی در سطح محاکم قضایی مختلف هستیم، باید عنوان کرد که تخمین زمان شروع و خاتمه تقسیم اموال در فرآیند طلاق به هیچ وجه قابل پیش بینی دقیق نیست و نمی‌توان زمان مشخصی را بیان کرد. ولی با دیدی خوش بینانه اگر بخواهیم حداقل یا حداکثر زمان بلاتکلیفی در تاریخ صدور حکم طلاق در ایران را برای شما تعیین کنیم نیاز به یک تحقیق بسیار جامع در سراسر کشور دارد.
اما در مجموع و همانگونه که ذکر شد، می توان اینگونه بیان کرد که زمان رفع این بلاتکلیفی را می توان حداقل چند ماه و حداکثر چند سال تخمین زد تا حکم دادگاه ها یا همان گواهی عدم امکان سازش صادر گردد تا در ادامه تقسیم اموال نیز به مرحله اجرا درآید.
آیا تقسیم اموال در طلاق نیاز به پرداخت هزینه های دادرسی دارد؟
همان گونه که ذکر شد تقسیم اموال و تعیین تکلیف دارایی ها، تحت تاثیر کامل فرآیند و تشریفات طلاق است. دادخواست طلاق از لحاظ هزینه دادرسی به دو بخش مالی و غیرمالی تقسیم می شوند.
دادخواست طلاق خود یک خواسته غیرمالی محسوب می گردد. در حال حاضر هزینه طلاق و ثبت آن در دفتر خدمات الکترونیک قضایی رقم بالایی نیست و زیر دویست هزار تومان دریافت می گردد.
برای رسیدگی به کلیه دعاوی حقوقی و کیفری، نیاز به پرداخت هزینه دادرسی و سایر هزینه‌های مربوط به آن است. در واقع هزینه دادرسی، به هزینه‌هایی اطلاق می‌گردد که توسط نهادهای دولتی و حاکمیتی برای رسیدگی به دعاوی و شکایات متعدد، دریافت می گردد.
لذا رسیدگی به درخواست تقسیم اموال و دارایی ها و سایر حقوق زوجه نیز به عنوان دعوای مالی در محاکم مورد رسیدگی قرار می گیرد و هزینه های دادرسی آن نیز دریافت می گردد. اگر زوجه درخواست مطالبه حقوق قانونی خود را به دادگاه تقدیم کند، هزینه دادرسی آن را باید مطابق دعاوی مالی پرداخت نماید و در نهایت در صورتی که زوج محکوم به پرداخت آن به همسر خود گردد، زوجه می‌تواند هزینه دادرسی را با عنوان تادیه خسارت و هزینه های دادرسی، از دادگاه مطالبه نماید و دادگاه نیز با توجه به مدارک و دلایل مورد استناد زوجه، حکم به پرداخت هزینه‌های دادرسی توسط زوج، صادر می نماید.
از آن جایی که برای ثبت این گونه شکایات، دادگاه های خانواده صلاحیت رسیدگی دارند، هزینه دادرسی هم با توجه به نحوه دعوایی که به این مراجع ارجاع شده است تعیین می گردد.
ملاک حق الوکاله برای طلاق و تقسیم اموال هم بر اساس آیین نامه تعرفه حق الوکاله وکلای دادگستری، توافق وکیل و موکل خواهد بود. به همین دلیل است که اگر شما از هر وکیلی در مورد دستمزد او سوال کنید قیمتی متفاوت می دهد اما با توجه به این که وکلای طلاق 24 سال هاست که به صورت متمرکز در زمینه دعاوی خانوادگی فعالیت مستمر دارند، حق الوکاله تقسیم اموال در دعاوی طلاق آن ها نیز بسیار منصفانه و متناسب با حال موکلین دریافت می شود.
اما در مجموع هزینه دادرسی از مرحله ثبت شکایت تا صدور رای و هزینه های مرحله اجرا و همچنین تعرفه های حق الوکاله وکیل در صورت اخذ وکیل، هزینه های کارشناسی و هزینه های ثبت شکواییه، هر ساله توسط سازمان برنامه و بودجه اعلام می گردد. برای اطلاع از تعرفه خدمات قضایی در سال 1400 می توانید به قانون بودجه کشور مراجعه نمایید.
آیا برای تقسیم اموال در طلاق، به استفاده از خدمات وکیل نیاز است؟
مکرر در این مقاله اشاره کردیم، تقسیم اموال در ضمن طرح دادخواست طلاق، یکی از مسائل بسیار کاربردی و مهم در عقد دائم محسوب می گردد، و از اهمیت بالایی برخوردار است. تقسیم اموال و حقوق قانونی زوجه دارای قوانین و مقررات خاصی است که اشخاص عادی اطلاعات بسیار اندکی در مورد آن‌ها دارند. مشاوران و وکلای دادگستری افرادی هستند که در زمینه مسائل حقوقی، دارای بینش، تخصص و آگاهی کاملی بوده و می توانند در رسیدگی به پرونده‌های مربوط به حقوق خانواده، خصوصا موضوعات اشاره شده، گره گشای موکل خود باشند.
از مهم‌ترین مزایای استفاده از وکلای طلاق 24 در فرآیند تقسیم اموال در دعوای طلاق: صرفه جویی در وقت و هزینه، رسیدن به نتیجه دلخواه و مطلوب در کمترین زمان ممکن، رهایی از رفت و آمدهای متوالی، وقت گیر، چالش برانگیز و استرس زا به دادگاه، تامین و حفظ حق و حقوق زوجه در پروسه رسیدگی به درخواست طلاق خواهد بود.
اگر می خواهید طرح شکایت شما در خصوص موارد یاد شده به نتیجه مطلوبی برسد و حقوق از دست رفته تان را به دست آورید، به شما توصیه می کنیم که با یک وکیل مجرب در این حوزه حتما مشورت کنید. اغلب بعضی از مسائل پیش می آید که شاید از نظر شما عادی جلوه کند ولی برعکس، بسیار مهم هستند و می توانند در روند پرونده تاثیر گذار باشند. وکیل با تجربه و صادق می تواند شما را در خصوص موارد یاد شده، آگاه نماید.
همچنین وکلای دادکستری قادرند در مورد کم و کیف و نحوه تنظیم دادخواست، شما را راهنمایی کنند و می تواند بررسی نمایند که آیا ادله و مدارک کافی برای اثبات دعوا، از سوی شما ارائه شده است یا خیر؟ علاوه بر آن وکلای مجرب و متخصص قادرند نتیجه احتمالی شکایت شما را تا حدودی پیش بینی نمایند و در روند رسیدگی و تسریع آن، نقش موثر و مثبتی ایفا کنند. پس اگر شما هم قصد تقسیم اموال و دارایی ها را در ضمن دعوای طلاق دارید و می خواهید با یک وکیل درجه یک مشاوره داشته باشید، می توانید از طریق راه ارتباطی ما در طلاق 24، با مشاورین و وکلای متخصص در این زمینه ارتباط برقرار نمایید.
نحوه تنظیم دادخواست و پشتیبانی در دعاوی طلاق به چه صورت است؟
مطمئنا مطرح کردن هر شکایتی در زمینه های حقوقی یا کیفری یا اداری، به فراخور خود مستلزم پرداخت هزینه هایی شامل هزینه دادرسی و ثبت شکایت، هزینه های کارشناسی و غیره خواهد بود.
در پرونده ها مختلف دیده شده که شاکی یا خواهان پرونده بعد از پرداخت تمام هزینه های مختلف و ثبت شکواییه، متاسفانه به دلیل نقص در مدارک یا عدم توجه به محتویات پرونده برای ارائه استدلالهای قوی چه در مقام دفاع و چه در مقام مطالبه حق، دعوا یا شکایتش با قرار رد مواجه و علاوه بر هدر رفت هزینه، زمان زیادی را نیز صرف فعالیتی بیهوده نموده است. به شما اطمینان می دهیم که حضور و همراهی یک وکیل توانمند، قطعا نتیجه پرونده شما را دگرگون خواهد کرد.
