رجوع مرد در طلاق رجعی چگونه است؟
همانطور که می‌دانید و مطمئنا شنیده‌اید طلاق انواع مختلفی دارد. طلاق رجعی نیز یکی از انواع طلاق است که در برابر طلاق توافقی از جمله طلاق بائن قرار دارد.
منظور از رجوع در لغت به معنای بازگشت است و در اصطلاح حقوقی وضعیتی را می‌گویند که مرد بعد از طلاق و جدایی مجددا قصد و تمایل به ادامه زندگی با همسر مطلقه خویش دارد که در مدت عده می‌تواند به همسر خویش رجوع کند.
نکته‌ای که در خصوص طلاق رجعی لازم به ذکر است این است که طلاق رجعی وابسته به اراده مرد است و زن نمی‌تواند در اعمال اراده مرد نقشی داشته باشد از جمله آن که مخالفتی کند.
علت آن که مرد می‌تواند در این نوع طلاق در مدت عده به همسر خویش رجوع کند این است که زن در دوران عده طلاق رجعی در حکم زوجه محسوب می‌گردد و از تمام آثار و حقوق مالی زوجیت نیز برخوردار است.
در این مقاله در سایت طلاق 24 قصد داریم که به طلاق رجعی و نحوه رجوع مرد به زن بپردازیم.
آثار طلاق رجعی
طلاق جز نهادهای حقوقی است که آثار متعدد اجتماعی، اقتصادی، عاطفی و غیره را به دنبال دارد. بررسی هر کدام از این آثار می‌تواند موضوع مقاله‌ای جامع و کامل باشد.
در این بخش قصد داریم به آثار طلاق رجعی بپردازیم. همانطور که پیشتر نیز بیان شد، طلاق رجعی با سایر طلاق‌ها به خصوص طلاق بائن متفاوت است. از این رو بررسی آثار طلاق رجعی از اهمیت برخوردار است.
پرداخت نفقه به زن توسط مرد در دوران عده را می‌توان یکی از مهم‌ترین آثار طلاق رجعی دانست؛ علت آن هم این است که زن در مدت عده طلاق رجعی کما فی السابق در حکم زوجه تلقی می‌گردد.
در واقع می‌توان بیان داشت که قانونگذار رابطه زوجیت را در دوران عده طلاق رجعی همچنان پابرجا می‌دانند. به گونه‌ای که اگر یکی از طرفین در این مدت فوت کند، هر یک از طرفین از دیگری ارث میبرد.
شرایط تحقق طلاق رجعی
برای وقوع طلاق رجعی باید شرایطی محقق شود. در ادامه به هر یک از این شروط می‌پردازیم:
همانطور که می‌دانید بعد از وقوع طلاق زنان باید عده نگهدارند که مدت آن با توجه به نوع طلاق، متفاوت است. در برخی موارد قانونگذار نگهداری عده را لازم و ضروری نمی‌داند. جالب است بدانید در این موارد طلاق رجعی و رجوع نیز محقق نمی‌شود. این موارد عبارت‌اند از:
- طلاق دادن دختری که باکره است و حتی بعد از عقد نکاح نیز رابطه نزدیکی محقق نشده است. این نوع طلاق نمی‌تواند رجعی باشد زیرا نوع طلاق بائن است.
- طلاق دادن زنی که دیگر عادت ماهانه نمی‌شود و به اصطلاح یائسه است نمی‌تواند از نوع طلاق رجعی باشد. این نوع طلاق بائن بوده و مرد حق رجوع و بازگشت به زندگی زناشویی سابق خود را ندارد.
ممکن است بپرسید اگر مرد بعد از طلاق در دو مورد فوق پشیمان شود و قصد بازگشت به زندگی سابق خود را داشته باشد آیا چنین امری امکان‌پذیر است؟
در پاسخ می‌توان گفت که مرد در چنین موارد حق رجوع ندارد مانند طلاق رجعی را ندارد اما در صورت تمایل به ادامه زندگی اگر همسرش نیز با او موافق باشد می‌توانند مجددا عقد نکاح را جاری نمایند.
انواع طلاق رجعی
طلاق رجعی نیز در نوع خود انواع مختلفی دارد که در ادامه به هر یک از آن‌ها می‌پردازیم.
- به موجب ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی مرد می‌تواند با رعایت شرایط مقرر در این قانون با مراجعه به دادگاه تقاضای طلاق همسرش را نماید؛ بنابراین هر گاه طلاق به درخواست زوج باشد طلاق رجعی محسوب می‌گردد.
اگرچه امروزه نرخ طلاق و سو استفاده از این حق قانونی بسیار شایع و پررنگ می‌باشد اما همچنان اختیار و حق طلاق در قوانین ایران به مردان واگذار شده است.
قانونگذار به منظور حمایت از نهاد خانواده و جلوگیری از فروپاشی زندگی خانوادگی و آثار سوء اجتماعی آن، رابطه زوجیت را در مدت عده طلاق رجعی همچنان پا برجا دانسته است تا اگر مرد از تصمیم خود پشیمان گشت راهی برای بازگشت به زندگی و برقراری رابطه زناشویی وجود داشته باشد.
- از دیگر انواع طلاق می‌توان به طلاق خلع و مبارات اشاره داشت. به موجب قانون این دو نوع طلاق در حالتی محققق می‌شود که زن خواستار و خواهان طلاق باشد.
در واقع گاهی شرایط زندگی به گونه‌ای می‌شود که زنان به واسطه کراهت شدیدی که از همسر خود پیدا می‌کنند اقدام به طلاق خلع می‌نمایند.
گاهی هم کراهت از جانب دو طرف است که این طلاق مبارات نام دارد. لازم به ذکر است که در هر دو نوع آن‌ها زن برای آن که بتواند همسر خویش را راضی به طلاق نماید باید مقداری از اموال خویش را به او بپردازد. میزان آن‌ها در قانون مدنی مشخص گردیده است.
به موجب ماده 1146 قانون مدنی، در تعریف طلاق خلع می‌گوید: طلاق خلع آن است که زن به واسطه کراهتی که از شوهر خود دارد، در مقابل مالی که به شوهر می‌دهد، طلاق بگیرد؛ اعم از اینکه مال مزبور عین مهر یا معادل آن یا بیشتر یا کمتر از مهر باشد.
همچنین در تعریف طلاق مبارات به موجب ماده ۱۱۴۷ قانون مدنی آمده است که طلاق مبارات آن است که کراهت از طرفین باشد ولی در این صورت عوض باید زائد بر میزان مهر نباشد.
همانطور که متوجه شدیم در هر یک از این دو نوع طلاق، زن باید میزانی از اموالش را به مرد ببخشد. حال ممکن است بپرسید که رجوع در این طلاق‌ها به چه نحو است؟ جالب توجه است که اگر زن نسبت به مال بخشیده شده رجوع کند یعنی قصد داشته باشد که آن مال را از شوهر خود پس بگیرد این عمل رجوع نام دارد.
در واقع طلاق خلع و مبارات از انواع طلاق بائن هستند که مرد نمی‌تواند رجوع کند اما اگر زن نسبت به مال بخشیده شده رجوع کند و آن را پس بگیرد نوع طلاق به طلاق رجعی تغییر می‌کند و مرد می‌تواند به زندگی زناشویی سابق رجوع کند.
آیا طلاق رجعی نیز در شناسنامه ثبت می‌گردد؟
به موجب ماده ۳۸ قانون حمایت خانواده 1391 در طلاق رجعی، صیغه طلاق مطابق مقررات مربوط جاری و مراتب صورتجلسه می‌شود ولی ثبت طلاق منوط به ارائه گواهی کتبی حداقل دو شاهد مبنی بر سکونت زوجه مطلقه در منزل مشترک تا پایان عده است، مگر این که زن رضایت به ثبت داشته باشد.
در صورت تحقق رجوع، صورتجلسه طلاق ابطال و در صورت عدم رجوع صورتجلسه تکمیل و طلاق ثبت می‌شود. صورتجلسه تکمیل شده به امضای سردفتر، زوجین یا نمایندگان آنان و دو شاهد طلاق می‌رسد.
در صورت درخواست زوجه، گواهی اجرای صیغه طلاق و عدم رجوع زوج به وی اعطاء می‌شود. در هر حال در صورت انقضای مدت عده و عدم احراز رجوع، طلاق ثبت می‌شود.
به طور کلی شرایط ثبت طلاق رجعی در شناسنامه به شرح ذیل است:
- مدت عده پایان رسیده باشد.
- زن رضایت داشته باشد که طلاق رجعی در شناسنامه ثبت گردد.
- ارائه گواهی کتبی حداقل دو شاهد مبنی بر سکونت زوجه مطلقه در منزل مشترک تا پایان عده.
آیا در طلاق رجعی مرد همیشه حق رجوع دارد؟
اگرچه در نوع طلاق رجعی همانطور که از نام آن پیداست مرد حق رجوع دارد اما این بدان معنا نیست که مرد همیشه حق رجوع داشته باشد.
در واقع برای رجوع مرد در طلاق رجعی باید شرایطی وجود داشته باشد از جمله آن‌ها می‌توان به عدم انقضای مدت عده، قصد و تمایل رجوع اشاره داشت. در غیر این صورت طلاق ثبت می‌گردد و زن مجاز به ازدواج با فرد دیگری می‌شود.
نحوه رجوع در طلاق رجعی به چه معناست؟
حال که با حق رجوع مرد در طلاق رجعی آشنا شده‌ایم ممکن است بپرسید این رجوع به چه شکل باید صورت بگیرد؟ در واقع رجوع منحصر به فعل یا گفتار خاصی نیست.
مرد می‌تواند با انجام هر گونه سخن، فعل، رفتار و یا انجام عملی، رجوع خود را به همسرش اعلام نماید. به عنوان مثال مرد می‌تواند به منزل همسرش مراجعه یا با تماس تلفنی رجوع خود را اعلام کند یا می‌تواند با نشستن کنار همسرش رجوع خود را علنی نماید.
هر یک از این رفتار منجر به ابطال طلاق و از بین رفتن عده و بازگشت رابطه زناشویی می‌گردد.
نکته‌ای که در خصوص رجوع لازم به ذکر است این است که اگرچه با رجوع طلاق منتفی می‌گردد اما قانونگذار صرف رجوع را کافی ندانسته است و مرد را ملزم کرده تا رجوع خود را ثبت نماید در غیر این صورت مجازات عدم ثبت رجوع مجازات می‌گردد.
مهریه در طلاق رجعی
همانطور که میدانیم با انعقاد عقد نکاح حقوق مالی برای زوجه ایجاد می‌گردد که زن مستحق دریافت آن‌ها می‌گردد.
از جمله آن‌ها می‌توان به مهریه، نفقه و غیره اشاره داشت که در صورت طلاق رجعی یعنی طلاق به درخواست مرد باید تمام حقوق مالی زن به او پرداخت شود اما در خصوص طلاق خلع و مبارات زن فقط تا زمانی که مدت عده منقضی نشده باشد می‌تواند به مهریه رجوع کند و میزان بخشیده شده را پس بگیرد.
از این زمان به بعد نوع طلاق رجعی می‌گردد و مدت می‌تواند نسبت به همسر خویش مراجعه نماید.
پرداخت نفقه بعد از طلاق
همانطور که بارها ذکر کردیم زن در مدت عده طلاق رجعی در حکم زوجه است و حقوق مربوط به دوران زناشویی همچنان پابرجاست.
از جمله پرداخت نفقه که جز مهم‌ترین حقوق مالی است که در دوران عده رجعی نیز ادامه دارد و مؤید استمرار رابطه زوجیت در این مدت است.
همچنین جالب است بدانید اگر در مدت عده رجعی هر یک از طرفین فوت کنند طرف دیگر از او ارث میبرد.
آیا در طلاق توافقی حق رجوع برای مرد وجود دارد؟
بسیاری ممکن است بپرسند که آیا در طلاق توافقی نیز حق رجوع برای مرد وجود دارد؟ نکته‌ای که لازم به ذکر است این است که طلاق توافقی هیچگاه نمی‌تواند طلاق رجعی محسوب شود زیرا اگر طلاق توافقی را طلاق رجعی بدانیم کلا فلسفه و ذات آن را زیر سوال بردیم.
در طلاق توافقی طرفین توافق می‌کنند که به رابطه زوجیت را دوستانه و محترمانه به اتمام برسانند اگر برای مرد حق رجوع در نظر بگیریم دیگر فلسفه طلاق توافقی را زیر سوال برده‌ایم و موجب بی‌اعتباری نهاد طلاق توافقی می‌شویم.
طلاق توافقی از نوع طلاق بائن است و در این نوع طلاق حق رجوع و بازگشت به همسر خود وجود ندارد.
عدم نیاز به عقد مجدد در طلاق رجعی
قانونگذار و شرع مقدس اسلام به منظور حمایت و حفاظت از نهاد خانواده، امر رجوع در طلاق را منوط به تشریفات و قوانین پیچیده‌ای ننموده است.
به عنوان مثال بعد از رجوع، نیازی به انعقاد عقد نکاح مجدد وجود ندارد و به صرف رجوع با گفتار یا رفتاری ساده رجوع محقق می‌شود.
تنها تکلیفی که قانونگذار بر عهده مردان گذاشته است، ثبت رجوع است. مدت ثبت نیز ظرف یک ماه از تاریخ رجوع است.
حقوق و تکالیف زوجه در طلاق رجعی
حقوق و تکالیفی که در مدت عده رجعی بر زوجه بار می‌گردد به شرح ذیل است:
- با فوت هر یک از طرفین، دیگری از او ارث میبرد.
- زن می‌تواند نفقه دریافت نماید.
- در صورت فوت هر یک از طرفین، طرف دیگر می‌تواند او را غسل دهد.
- پرداخت زکات فطره زوجه به عهده زوج است.
- پرداخت هزینه کفن زوجه به عهده زوج است.
- در صورتی که در مدت عده رجعیه نزدیکی رخ دهد، رجوع محسوب می‌شود هر چند مرد قصد رجوع نداشته باشد.
- خواستگاری از زن که در عده رجعیه به سر میبرد جایز نیست.
- در صورت فوت مرد، زن باید عده وفات نگهدارد.
مدت عده در طلاق رجعی
عده مدتی است که زن باید تا پایان مدت آن از ازدواج مجدد خودداری کند و اگر در این مدت با شخص دیگری ازدواج کند، چنین ازدواجی باطل است. فلسفه و هدف از نگهداری عده جلوگیری از اختلاط نسل معرفی شده است.
مدت عده طلاق به موجب ماده ۱۱۵۱ قانون مدنی ۳ طُهر است یعنی از زمان وقوع طلاق باید 3 دوره پاکی ببیند و اگر در شرایطی همچون بیماری و غیره به سر میبرد که نمی‌تواند عادت ماهیانه ببیند در این صورت باید به مدت 3 ماه عده نگهدارد.
البته لازم به ذکر است که نکات گفته شدهِ مخصوص طلاق در نکاح دائم است. در نکاح منقطع در صورت بذل مدت زن باید دو طهر عده نگهدارد و اگر در شرایطی نیست که عادت ماهانه شود باید 45 روز عده نگهدارد.
در خصوص زنان باردار هم مدت عده آن‌ها طولانی‌ترین مدت تا زمان وضع حمل است.
چرا سایت طلاق 24 را انتخاب کنیم؟
شما به عنوان یک شهروندی که در این جامعه زندگی می‌کنید طبیعتا به تمامی قوانین خانواده اشراف ندارید و گاهی ممکن است برای شما یا اطرافیانتان پیش آید که زندگی مشترک شما به طلاق رجعی پایان یابد ولی از اقدام انجام شده پشیمان شوید و قصد رجوع و ادامه زندگی زناشوییتان را داشته باشید.
در این مواقع معمولا سردرگم هستید و نمی‌دانید که چه اقدامی را باید انجام دهید، گاهی انجام یک اقدام اشتباه می‌تواند هزینه و وقت زیادی را از شما بگیرد؛ بنابراین حضور یک وکیل متخصص و مجرب خانواده در کنار شما به شما کمک می‌کند که چه اقدامی را انجام دهید؟
در چه شرایطی می‌توانید به همسر خویش رجوع کنید و قوانین و مقررات مربوط به رجوع به چه کیفیتی است و شما چه مواردی را باید رعایت کنید. در سایت طلاق 24 می‌توانید از خدمات و مشاوره‌های وکلای متخصص و مجرب بهره‌مند گردید.
