حضانت فرزند در طلاق توافقی با کیست؟
حضانت فرزند از جمله مهم ترین مباحث حقوق خانواده به شمار می رود که در قانون شرایط خاصی برای آن تعیین شده است.
به موجب ماده 4 قانون حمایت خانواده، دادگاه خانواده صلاحیت رسیدگی به حضانت فرزند را برعهده دارد که در این زمینه احکام مختلفی نیز صادر شده است.
به طور کلی حضانت فرزند زمانی مطرح می شود که والدین به دلایل مختلف از یکدیگر جدا زندگی می کنند و باید نحوه مراقبت و سرپرستی فرزندان مشخص شود.
در مورد شرایط حضانت فرزندان بین والدین اختلافات زیادی وجود دارد که در این زمینه دادگاه خانواده تعیین کننده نحوه سرپرستی فرزندان می باشد.
فرزندان طلاق اصطلاحی آشنا در جامعه ما می باشد و تقریبا همه افراد با آن آشنایی دارند. زمانی که زن و شوهر تمایلی به ادامه زندگی با یکدیگر را نداشته یا از زندگی مشترک با هم ناامید و خسته شده اند، تصمیم به جدایی می گیرند.
در واقع خانواده ها بدون در نظر گرفتن عواقب بعد از آن اقدام به طلاق می کنند و این گونه مسائل می تواند در سرنوشت فرزندان تاثیر به سزایی داشته باشد.
شرایط طلاق برای زن و شوهری که صاحب فرزند هستند، به مراتب سخت تر است و باید در مورد نحوه سرپرستی فرزندان بعد از طلاق نیز تصمیم گیری های لازم را انجام دهند.
معمولا زوجینی که قصد طلاق دارند و همچنین دارای فرزند نیز می باشند، به خاطر سرنوشت و آینده فرزندان خود از طلاق منصرف می شوند.
البته در جامعه ما دیدگاه مثبتی نسبت به امر طلاق وجود ندارد ولی در کشور های غربی وقوع طلاق یک امر بدیهی است و شرایط در این زمینه کاملا متفاوت است.
فرزندان طلاق در واقع قربانی تصمیم های نادرست والدین خود می شوند و آینده آن ها را مورد تهدید قرار می دهد.
زن و شوهری که برای جدایی تصمیم جدی دارند، باید در وهله اول به سرنوشت فرزندان خود فکر کنند و خواسته های خود را در اولویت قرار ندهند.
البته که روند طلاق در کشورمان نسبتا پیچیده و دشوار است و زوجین به راحتی نمی توانند از هم جدا شوند. قبل از ارجاع پرونده طلاق به دادگاه، جلسات مشاوره ای برای زوجین ترتیب داده می شود تا مشکلات و مسائل آن ها با یکدیگر ریشه یابی شود.
چنانچه هر کدام از مراجع ذی صلاح تشخیص دهند که یکی از زوجین قصد طلاق ندارد و از روی اجبار تصمیم به چنین کاری گرفته است، مجوز طلاق را صادر نمی کند و به طرفین فرصت می دهد تا در خصوص جدایی به تصمیم نهایی برسند.
طلاق توافقی به این صورت است که زن و مرد با توافق هم تصمیم به طلاق گرفته و هر دو طرف برای این کار رضایت کاملی دارند. رضایت زوجین در طلاق توافقی شرط اصلی جدایی محسوب می شود و اگر یکی از طرفین راضی به جدایی نباشد، طلاق مطرح شده به صورت توافقی نمی باشد.
در طلاق توافقی، زن و مرد علاوه بر توافق در مورد نحوه جدایی بایید در خصوص مسائلی مانند حضانت فرزندان به توافق کلی برسند. چنانچه در مورد حضانت فرزند، زوجین با هم اختلاف نظر داشته باشند، دادگاه در این خصوص تصمیم نهایی را اتخاذ می کند.
اگر والدین در مورد شرایط سرپرستی فرزندان به توافق رسیده باشند، دادگاه در این زمینه دخالتی نمی کند و نظر طرفین اولویت دارد.
مطابق قانون مدنی، نگهداری اطفال هم حق و هم تکلیف ابوین است. در واقع حضانت فرزند از طرفی حق پدر و مادر است و از طرف دیگر تکلیف قانونی برعهده آن ها است.
به بیان دیگر زن و مرد می توانند بعد از طلاق از چنین حقی استفاده کنند و در قانون هیچ منعی برای آن وجود ندارد همچنین نگهداری و سرپرستی فرزندان نیز جز وظایف شرعی و قانونی پدر و مادر است.
ممکن است با توافق صورت گرفته بین زن و شوهر بعد از طلاق توافقی، حضانت فرزند تا سن قانونی برعهده یکی از طرفین باشد و بعد از آن دادگاه تصمیم گیرنده خواهد بود.
در قانون ایران شرایط معینی برای حضانت فرزند در نظر گرفته شده است که والدین تا سنین خاص می توانند سرپرستی فرزندانشان را برعهده داشته باشند و بعد از آن شرایط متفاوت می شود.
آشنایی با حضانت فرزند
حضانت در لغت به معنای بغل گرفتن کودک و پرورش دادن کودک می باشد اما در اصطلاح عام مفهوم دیگری دارد و عبارتست از نگهداری و حمایت عاطفی و جسمی توسط شخص یا اشخاصی که با توجه به حکم قانون تعیین می شوند.
در عرف جامعه ما حضانت به مفهوم سرپرستی و نگهداری کودکان توسط پدر و مادر است که هر کدام تا شرایط سنی مشخص حق حضانت از فرزندان خود را دارند.
البته در منابع فقهی تعاریف مختلفی در ارتباط با حضانت فرزند به عمل آمده است که در نهایت به مفهوم سرپرستی و نگهداری و همچنین حمایت عاطفی ختم می شود.
البته مطابق قانون افرادی که از صلاحیت و توانایی نگهداری اطفال برخوردار هستند، می توانند مسئولیت حضانت را برعهده بگیرند.
سوال اساسی که ممکن است مطرح شود این است که چه زمانی موضوع حضانت فرزند مطرح می شود؟ در حالت کلی بحث حضانت و سرپرستی فرزند به دلایل مختلف مانند طلاق زن و شوهر و حتی فوت یکی از طرفین مطرح می شود و در این شرایط باید نحوه و شرایط سرپرستی فرزندان تعیین شود.
زمانی که زن و مرد با یکدیگر به صورت مشترک زندگی می کنند، موضوع حضانت فرزند تحت هیچ شرایطی به میان نمی آید. در این شرایط فرزندان تحت سرپرستی والدین خود هستند اما با جدایی زن و مرد از یکدیگر و با توجه به این که هر کدام از آن ها حق قانونی برای فرزندانشان دارند، قانون شرایط حضانت اطفال را تا سنین خاصی تعیین کرده است.
لازم به ذکر است که قانون ایران در مورد حضانت فرزندان تا حدودی حاوی اشکالاتی می باشد و بسیاری از حقوقدانان نقد های بسیاری در مورد آن مطرح کرده اند.
خیلی از افراد اعتقاد دارند که قانون می بایست در مورد حضانت فرزند از زنان حمایت بیشتری می کرده است و در این زمینه دلیل قانع کننده ای را مطرح می کنند.
نظر آن ها بر این است که زحمت پرورش و بزرگ کردن کودکان تا حد زیادی برعهده مادران است و از این حیث قانون باید حق حضانت فرزندان را با در نظر گرفتن همه جوانب در اختیار زن قرار دهد اما قانوگذار عدالت را رعایت نکرده و تمایز خاصی بین حق حضانت فرزندان قائل نشده است.
حضانت فرزند بعد از طلاق
همانطور که گفته شد، یکی از موضوعات مهم بعد از طلاق زوجین، تعیین تکلیف حضانت فرزندان می باشد. در واقع اغلب افراد با این سوال مواجه می شوند که بعد از طلاق حضانت فرزند با چه کسی خواهد بود؟ حضانت فرزند بعد از طلاق با پدر است یا مادر یا به صورت توافقی؟
قانونگذار در مورد حضانت دختر و پسر شرایط متفاوتی را بیان کرده است و در این زمینه بحث جنسیت فرزندان مطرح است. زن و مردی که از هم طلاق می گیرند، ممکن است فرزند یا فرزندانی داشته باشند که باید از آن ها مواظبت کنند. حضانت هم حق و هم تکلیف هر دوی والدین است و هیچ کدام از آن ها نمی توانند از این تکلیف خود سر باز بزنند و در صورتی که از انجام این تکلیف شانه خالی کنند، دادگاه می تواند آن ها را ملزم کند.
حضانت فرزندان بعد از طلاق با یکی از والدین می باشد که بسته به سن فرزند و این که فرزند دختر یا پسر باشد، به پدر یا مادر تعلق می گیرد. در مورد حضانت فرزند، جنسیت آن ها بسیار حائز اهمیت است.
بر خلاف تصور اغلب افراد، شرایط حق حضانت دختر و پسر با یکدیگر متفاوت است و هر کدام در سنین مشخصی تحت سرپرستی والدین خود قرار می گیرند.
در صورتی که حضانت فرزند با پدر یا مادر باشد ولی یکی از آن ها چنین وظیفه قانونی را برعهده نگیرد، قانون طرفین را ملزم به نگهداری از فرزند می کند.
به موجب ماده 1169 قانون مدنی، برای حضانت و نگهداری طفلی که ابوین او جدا از یکدیگر زندگی می کنند، مادر تا سن هفت سالگی اولویت دارد و پس از آن با پدر است. بعد از هفت سالگی در صورت حدوث اختلاف، حضانت طفل با رعایت مصلحت کودک به تشخیص دادگاه می باشد.
حضانت دختر
یکی از مهمترین مسائلی که پس از فوت والدین یا جدایی آنان از هم مطرح می شود این است که حضانت فرزندان با کدام یک از والدین باشد.
بر اساس قانون مدنی، حضانت فرزند دختر با حضانت فرزند پسر اندکی متفاوت است. این که حضانت فرزند دختر با چه کسی است، بستگی به سن دختر دارد.
در مورد حضانت دختر سه بازه زمانی مختلف در نظر گرفته می شود. حضانت دختر تا سن هفت سالگی، هفت تا نه سالگی و از نه سالگی به بعد می باشد.
قانونگذار از تقسیم بازه های زمانی مختلف برای حضانت فرزند اهدافی را دنبال می کند. در واقع هر کدام از زمانبندی های فوق به جهت نیاز های گوناگون فرزند تعیین شده است و فرزند در هر سنی باید نیاز های خاص آن تامین شود.
در مورد زن و مردی که از هم طلاق گرفته اند، حضانت دختر تا هفت سالگی بر عهده مادر است و در این بازه زمانی پدر از هیچ حقی در این زمینه برخوردار نمی باشد.
قانونگذار حضانت فرزند دختر تا سن هفت سالگی را به این دلیل بر عهده مادر قرار داده است که عواطف مادری اقتضا می کند که فرزند نزد خودش باشد؛ همچنین این که مادر در این سن قادر است که بهتر نیاز های فرزندان خود را برطرف کند.
مادر تا پایان هفت سالگی دختر از حق حضانت برخوردار می باشد اما به لحاظ قانونی بعد از اتمام هفت سالگی دختر، حق حضانت برای پدر ایجاد می شود.
البته از سن هفت سالگی به بعد برای همیشه پدر نمی تواند حضانت دختر را برعهده داشته باشد. بلکه پدر از 7 سالگی تا رسیدن فرزند به سن بلوغ از چنین حقی برخوردار می باشد. به بیان دیگر حضانت دختر از 7 سالگی تا سن بلوغ یعنی 9 سالگی بر عهده پدر خواهد بود.
با رسیدن دختر به سن بلوغ یا بعد از 9 سالگی شرایط برای حضانت متفاوت می باشد که در این زمینه دادگاه تعیین کننده است. در واقع بعد از نه سالگی دختر تصمین می گیرد که با پدر یا مادر خود باشد. با رسیدن دختر به سن بلوغ از حضانت والدین خود خارج می شود و تصمیم نهایی با او می باشد.
قانون بعد از سن بلوغ دختر تکلیف خاصی را برای حضانت تعیین نکرده است و به اختیار فرزند بستگی دارد. با توجه به این که دختر به سن بلوغ رسیده و می تواند بسیاری از مسائل زندگی را تشخیص دهد، از این حیث می تواند موضوع حضانت را نیز خود تعیین کند.
به طور مثال اقدام قانونی والدین برای گرفتن حق حضانت دختر 13 ساله معنایی ندارد. زیرا در این سن دختر می تواند تعیین کند که قرار است با چه کسی زندگی کند.
حضانت پسر
همانگونه که ذکر شد، شرایط حضانت دختر با پسر متفاوت است و در قانون شرایط سنی خاصی برای آن ها تعیین کرده است. در مورد حضانت پسر سه بازه تا هفت سالگی، از هفت تا پانزده سالگی و بعد از پانزده سالگی در نظر گرفته شده است.
حضانت پسر مانند دختر تا 7 سالگی برعهده مادر است. اصولا کودکان تا هفت سالگی نیاز های عاطفی بیشتری دارند و وجود مادر می تواند تا حد زیادی تامین کننده نیاز آن ها باشد.
مادر می تواند نیاز های روحی و روانی فرزند را در این دوره تا اندازه زیادی تامین کند و نیاز های جسمانی و روحی پیش از پیش در این دوره احساس می شود.
بعد از طلاق زن و شوهر، حضانت پسر تا هفت سالگی برعهده مادر و بعد از آن بر عهده پدر است. بعد از اتمام 7 سالگی پدر می تواند حضانت پسر خود را برعهده بگیرد. بعد از آن که پسر به سن هفت سالگی رسید، حق حضانت از مادر گرفته شده و به پدر داده می شود.
حضانت پسر از هفت سالگی تا سن بلوغ بر عهده پدر است. به بیان دیگر از 7 تا 15 سالگی، پدر عهده دار حضانت پسر می باشد و مادر در این بازه زمانی حقی برای سرپرستی فرزند خود ندارد. بنابراین فرزند پسر تا سن پانزده سالگی که سن بلوغ او است، نزد پدرش می ماند.
بعد از آن که پسر به سن بلوغ یعنی پانزده سالگی می رسد، از شرایط قانونی حضانت خارج می شود و در این زمینه می تواند شخصا تصمیم گیری کند.
در واقع پسر در 15 سالگی می تواند تصمیم بگیرد که با مادر یا پدر خود زندگی کند. بنابراین در 15 سالگی نیازی به انجام اقدامات قانونی برای گرفتن حضانت فرزند نیست زیرا در این سن پسر به سن بلوغ رسیده و قانونا می تواند برای ادامه زندگی خود تصمیم بگیرد.
زمانی که فرزند پسر به سن بلوغ می رسد، دادگاه ابتدا با نظر وی تصمیم می گیرد که پسر با چه کسی زندگی کند. اگر در این زمینه اختلاف نظر وجود داشته باشد و پسر نیز تصمیم قاطعی نداشته باشد، دادگاه با رعایت مصلحت فرزند، حضانت را به پدر یا مادر می دهد.
حضانت فرزند در طلاق توافقی
مطابق قانون، حضانت فرزندان تا هفت سالگی برعهده مادر و بعد از آن سن بلوغ بر عهده پدر است. در مورد حضانت فرزندان در طلاق توافقی باید به این مضوع توجه داشت که زن و شوهر می توانند در این زمینه با یکدیگر به توافق برسند. شرایط طلاق توافقی با سایر طلاق ها متفاوت است.
در طلاق توافقی زوجین می توانند در مورد شرایط و نگهداری فرزندان بعد از طلاق به توافق برسند و هیچ منع قانونی برای آن ها وجود ندارد.
در واقع هنگامی که زن و شوهر قصد جدایی به صورت توافقی دارند یا همان طلاق توافقی را دارند، دادگاه نیز تصمیم در خصوص حضانت فرزندان را نیز بر عهده خود والدین قرار می دهد و در این موضوع دخالتی نخواهد داشت.
بنابراین زوجین می توانند با یکدیگر توافق کنند که مثلا حضانت دختر پنج ساله بر عهده پدر باشد، در صورتی که مطابق قانون حضانت دختر تا هفت سالگی برعهده مادر است اما در صورتی که در این نوع طلاق طرفین درمورد شرایط حضانت فرزندان به توافق نرسند، مطابق قانون رفتار خواهد شد.
موارد سلب حضانت فرزند
دادگاه می تواند در صورت وجود یکسری شرایط قانونی، حضانت طفل از پدر و مادری که عهده دار این وظیفه می باشند را سلب نماید.
هرگاه در اثر عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی پدر یا مادری که طفل تحت حضانت اوست، صحت جسمانی و یا تربیت اخلاقی طفل در معرض خطر باشد، دادگاه می تواند به تقاضای اقربای طفل یا به تقاضای قیم او یا به تقاضای رئیس حوزه قضایی، هر تصمیمی را که برای حضانت طفل صلاح بداند، اتخاذ کند.
دادگاه می تواند نظر و تصمیم اقربا طفل و قیم او یا درخواست رئیس حوزه قضایی را در مورد سلب حضانت فرزند اعمال کند.
حال ممکن است این سوال مطرح شود که سلب حضانت فرزند در چه مواقعی رخ می دهد و چه شرایطی باید وجود داشته باشد تا حضانت طفل از پدر و مادر گرفته شود؟
مطابق ماده 1173 قانون مدنی، موارد ذیل از مصادیق عدم مواظبت و یا انحطاط اخلاقی هر یک از والدین است که می تواند منجر به سلب حضانت فرزند شود:
- اعتیاد زیان آور به الکل، مواد مخدر و قمار.
- اشتهار به فساد اخلاق و فحشاء.
- ابتلا به بیماری های روانی با تشخیص پزشکی قانونی.
- سوء استفاده از طفل یا اجبار او به ورود در مشاغل ضد اخلاقی مانند فساد و فحشاء، تکدی گری و قاچاق.
- تکرار ضرب و جرح خارج از حد متعارف.
نکات مهم در ارتباط با حضانت فرزندان
- حضانت فرزندان در وهله اول برعهده پدر یا مادر است. در صورت فوت هر کدام، حضانت به دیگری داده می شود اما در صورتی که پدر و مادر هر دو صلاحیت نگهداری اطفال را نداشته باشند، حضانت بر عهده جد پدری خواهد بود که در صورت فوت آن ها، این وظیفه به اقربای طفل محول می شود.
- برای حضانت و نگهداری طفلی که پدر و مادر او جدا از یکدیگر زندگی می کنند، مادر تا سن هفت سالگی اولویت دارد و پس از آن با پدر است. بعد از هفت سالگی در صورت حدوث اختلاف، حضانت طفل با رعایت مصلحت کودک به تشخیص دادگاه می باشد.
- اگر مادر در مدتی که حضانت طفل با او است، مبتلا به جنون شود یا با دیگری شوهر کند، حق حضانت با پدر خواهد بود.
- در صورت فوت یکی از ابوین حضانت طفل با آن که زنده است خواهد بود، هر چند متوفی پدر طفل بوده و برای او قیم معین کرده باشد.
- در صورتی که به علت طلاق یا به هر علت دیگر پدر و مادر طفل در یک منزل سکونت نداشته باشند، هر یک از آن ها که طفل تحت حضانت او نمی باشد، حق ملاقات طفل خود را دارد. تعیین زمان و مکان ملاقات و سایر جزئیات مربوطه به آن در صورت اختلاف بین والدین با دادگاه است.
- طفل را نمی توان از پدر یا مادری که حضانت با اوست، گرفت مگر در صورت وجود دلایل قانونی.
مشاوره حقوقی در مورد خضانت فرزند در طلاق توافقی
طرح دعاوی خانواده پیچیدگی های خاص خود را دارند و قطعا داشتن اطلاعات و دانش حقوقی می تواند در این زمینه بسیار کارساز باشد.
متاسفانه بسیاری از مسائل و مشکلات پیش آمده در حوزه حضانت فرزندان به دلیل عدم اطلاع از راه و روش های قانونی و حقوقی می باشد و به همین جهت وجود وکیل و یا مشاور و کارشناس حقوقی مجرب می تواند در این زمینه موثر باشد.
در ارتباط با پرونده های حضانت فرزندان، اخذ وکیل می تواند کمک فراوانی به شاکی نماید و در روند رسیدگی به پرونده تاثیر به سزایی خواهد داشت. اما به دلایل مختلف ممکن است دسترسی به وکیل وجود نداشته باشد.
در این صورت بهترین گزینه برای کسب اطلاعات حقوقی و حتی طرح دعاوی مرتبط با حضانت فرزندان، مشاوره های حقوقی به صورت آنلاین و تلفنی است.
مشاوره های حقوقی آنلاین یا تلفنی مزیت های فراوانی دارد که برخورداری از شرایط مناسب اطلاعات حقوقی امکان پذیر است.
از طریق مشاوره حقوقی می توان اطلاعات لازم در مورد شرایط حضانت فرزندان در طلاق توافقی را کسب کرد. در واقع با کمترین هزینه و در کوتاه ترین زمان ممکن می توان دعاوی مربوطه را از این روش طرح کرد.
سایت طلاق 24 با بهره مندی از مشاوران و کارشناسان مجرب و متخصص در امور خانواده و ارائه خدماتی نظیر مشاوره های تخصصی حقوقی، می تواند در مورد حضانت فرزندان اطلاعات لازم را در اختیار شما قرار دهد.
مشاوره حقوقی در ارتباط با حضانت فرزندان بعد از طلاق توسط سایت طلاق 24 به صورت تخصصی انجام می شود. همچنین تهیه و تنظیم انواع دادخواست حضانت فرزندان به صورت کاملا تخصصی توسط این سایت صورت می گیرد.
در هر صورت برای کسب مشاوره حقوقی در ارتباط با شرایط حضانت فرزندان و تنظیم انواع اوراق قضایی مرتبط با امور خانواده می توانید با کارشناسان ما در ارتباط باشید.
شرایط حضانت فرزندان در طلاق توافقی چگونه است؟
در طلاق توافقی، زن و شوهر می توانند در موررد حضانت فرزندان به توافق برسند و دادگاه نیز تصمیم گیری در این زمینه را بر عهده آن ها قرار می دهد.
حضانت فرزندان بعد از طلاق برعهده چه کسی می باشد؟
حضانت فرزندان بعد از طلاق تا 7 سالگی بر عهده مادر و بعد از آن تا سن بلوغ برعهده پدر می باشد.
شرایط حضانت فرزندان بعد از سن بلوغ به چه نحوی می باشد؟
بعد از سن بلوغ شرایط حضانت فرزندان متفاوت است و خود آن ها می توانند به اختیار خود تصمیم گیری کنند.
