طلاق از طرف زن – زوجه چگونه است؟
طلاق به تقاضای زوجه نوعی از طلاق است که در نگاه اول و بنا به هر دلیلی زن دیگر خواستار ادامه زندگی با شوهر خود نیست.
در دیدگاه حقوقی زن نمی تواند بنا به هر دلیلی از همسر خود جدا شود و صرفا دو راه برای جدا شدن یک طرفه برای او در نظر گرفته شده. اول آن که دلیل محکمه پسندی برابر با مواردی که در ادامه عنوان خواهیم کرد، بیاورد که دادگاه را مجبور به رای دادن به جدایی و طلاق نماید و دوم اینکه وکالت در طلاق از زوج داشته باشد. وکالت در طلاق در واقع همان حق طلاقی است که به اشتباه عموم مردم از آن عبارت استفاده می نمایند.
قانون مدنی کشورمان موجباتی برای طلاق به تقاضای زوجه مقرر کرده که مبتنی بر فقه اسلامی است. فقهای اسلامی در برخی از مسائل به زن این اجازه داده اند تا تحت شرایطی خاص از همسر خود طلاق بگیرد و دلایل آن را نیز از آیات و روایات استخراج نموده اند.
مبنای همه این مواردی که به زن اجازه داده تا به صورت یک طرفه از شوهرش جدا گردد، عسر و حرج است یعنی زن در زندگی زناشویی دچار مشقت و سختی شود.
پس در صورتی که زن ثابت کند که در زندگی با مرد به چنان مشقت و سختی دچار است که دیگر ادامه زندگی برایش امکان پذیر نمی باشد و این مورد را در دادگاه ثابت کند، دادگاه می تواند به درخواست زوجه پاسخ مثبت داده و حکم به طلاق او صادر نماید.
چه مراحلی برای صدور حکم طلاق به درخواست زوجه باید طی شود؟
شما باید با مراجعه به دفتر خدمات قضایی، دادخواست طلاق خود را ارائه کنید و حتما باید در دادخواست طلاق مواردی که از دلایل اجازه طلاق یک طرفه از طرف زوجه می باشد را حتما ذکر کنید.
مرحله بعدی فرستادن پرونده به دادگاه خانواده است و دادگاه پس از احضار طرفین، به دلایلی که زن به دادگاه ارائه داده توجه کرده و در آخر رای خود را صادر می نماید.
البته این امر پایان کار نیست و معمولا در بیشتر مواقع این رای مورد اعتراض قرار خواهد گرفت و در مهلتی 20 روزه در صورت اعتراض، به دادگاه تجدید نظر استان ارسال خواهد شد و رای قطعی آنجا صادر می گردد .
اگر بر این باورید که پس از صدور رای از دادگاه تجدید نظر همه چیز به پایان رسیده، باز هم اشتباه می کنید و این رای قابلیت فرجام خواهی در دیوان عالی کشور را نیز دارد .
به جهت همین موارد طولانی و دشوار می باشد که بدون اعطای وکالت به وکیل، عملا هم زمان و عمر خود را از دست می دهید و هم هزینه بالایی باید پرداخت کنید. در صورت شکست در این پروسه، دیگر زندگی زناشویی آن رنگ و بوی قبلی را برایتان ندارد و موجب سرخوردگی می گردید.
زوجه با استناد به چه دلایل می تواند از شوهرش طلاق بگیرد؟
به طور کلی زن اگر بخواهد از همسرش طلاق بگیرد به 3 حالت می تواند اقدام کند:
- اثبات عسر و حرج خود
- داشتن وکالت در طلاق
- اثبات شروط 12 گانه ای که مرد در سند ازدواج آن را امضا نموده است.
مصادیق عسر و حرج
- خودداری یا عجز شوهر از دادن نفقه
“مطابق با ماده 1129 قانون مدنی در صورت خودداری شوهر از دادن نفقه و عدم امکان اجرای حکم محکمه و الزام شوهر به دادن نفقه، زن قادر خواهد بود برای طلاق به حاکم رجوع کرده و حاکم شوهر را اجبار به طلاق خواهد کرد. همچنین است در صورت ناتوانی شوهر از دادن نفقه” .
با عنایت به ماده فوق، در صورتی که دادگاه حکم انفاق به نفع زوجه صادر کند و با صدور اجراییه باز هم شوهر از دادن نفقه سر باز زند ، زوجه در این شرایط می تواند به دادگاه رجوع کرده و تقاضای طلاق کند و دادگاه نیز شوهر را الزام به طلاق زن می نماید.
چنانچه شوهر باز هم از طلاق دادن زن خودداری کند، نماینده دادگاه از طرف شوهر، زن را طلاق خواهد داد.
- دومین مورد از مواردی که موجب می شود تا زن بتواند از شوهر جدا شود، بیماری زوج است اما آیا هر بیماری باعث خواهد شد تا زن بتواند از مرد درخواست جدایی نماید و با طلاق وی موافقت بشود. به طور کلی بیماری هایی که غیر قابل درمان باشد و برای سلامتی زوجه نیز خطرساز باشد در این قالب قرار می گیرد و در این حالت زن می تواند با اثبات این موضوع از مرد طلاق بگیرد.
- سومین مورد از مواردی که به زوجه اجازه طلاق بدون اجازه شوهر را می دهد جنون شوهر است، مجنون بودن به معنی دیوانگی مرد می باشد و حتی بیم کشته شدن زن در ادامه زندگی باشد.
- چهارمین مورد اشتغال مرد به فعالیتی است که به حیثیت و آبروی زن و مصالح خانوادگی او لطمه وارد آورد، در مجموع اگر شوهر به شغلی مشغول باشد که سنخیتی با حیثیت خانوادگی زوجه نداشته باشد ، زوجه قادر است درخواست طلاق بدهد و مجوز این را دارد که بدون اذن شوهر طلاق بگیرد .
- اگر مرد به محکومیت قطعی بیش از 5 سال حبس یا به جزای نقدی محکوم گردد که البته نتواند آن را پرداخت نماید و به خاطر آن به حبسی تبدیل گردد که بیش از 5 سال باشد و یا به حبس و جزای نقدی که باهم به بیش از 5 سال محکوم گردد، یکی از شرایطی است که به زوجه این اختیار و اجازه را خواهد داد تا به طور یکطرفه از زوجه خویش طلاق بگیرد.
مورد بعدی، بیماری مسری است که ترس مبتلا شدن زوجه را در پی داشته است . - همچنین اگر زوج 6 ماه به صورت متوالی یا 9 ماه به ضورت متناوب در طول یک سال از زن دور باشد ، زن می تواند تقاضای طلاق نماید
- اگر طبق عرف خانواده زن، در صورتی که مرد بر اثر ارتکاب جرمی به محکومیت قطعی محکوم شود که آن جرم با شئونات خانوادگی زن مغایر داشته باشد و باعث خفت و خاری خانواده زن شود ، زوجه قادر خواهد بود از دادگاه درخواست طلاق بنماید و دادگاه پس از بررسی هایی لازم حکم طلاق را بدون اذن شوهر صادر خواهد کرد .
- اگر پس از گذشت 5 سال از زندگی مشترک به دلیل عقیم بودن مرد و یا هر بیماری که باعث نازایی گردد، زن قادر خوهد بود درخواست طلاق خود را به محکمه ارائه دهد و دادگاه با این درخواست بدون اذن زوج موافقت خواهد کرد.
- یکی دیگر از عواملی که به زن اجازه درخواست طلاق یکطرفه را خواهد داد غیبت شوهر بیش از 4 سال است.
طبق ماده 1029 قانون مدنی، هرگاه مردی 4 سال تمام غایب مفقود الاثر باشد زن او می تواند تقاضای طلاق نماید. پس از طلاق زن باید از زمان طلاق عده وفات نگه دارد و اگر پس از عده زن ، شوهر پیدا شود، مرد حقی بر زن نخواهد داشت اما اگر قبل از انقضا عده مراجعت نماید می تواند به زندگی خود ادامه دهد و اثر طلاق را از بین خواهد رفت.
- از موارد دیگری که به زن اجازه طلاق بدون اذن شوهر را می دهد این مورد است که شوهر بدون کسب اجازه همسر اول، زن دومی به همسری برگزیند.
عبارت عسر و حرج به چه معنایی است و قانون گذار چه مصادیقی برای آن در نظر گرفته است؟
عسر و حرج به این معناست که ادامه زندگی زناشویی برای زوجه با مشقت و سختی شدیدی همراه باشد و به نوعی غیر ممکن باشد و خطرات جانی و مالی و حیثیتی در پی داشته باشد.
در صورت اثبات این شرایط، زوجه می تواند یک طرفه از زوج و بدون اجازه و اذن وی طلاق بگیرد. قانون به صورت کاملا کلی فقط عنوان عسر و حرج را آورده است ولی مصادیق آن را ذکر نکرده به همین خاطر مواردی تمثیلی زیر برای حل این مشکل به کمک قانون گذار آمده است و از مصادیقی می باشد که زوجه می تواند از شوهر خویش طلاق بگیرد:
- ترک زندگی خانوادگی
در صورتی که مرد به مدت حداقل 6 ماه متوالی و یا 9 ماه متناوب در مدت یک سال، بدون هیچ عذری، زندگی خود را ترک نماید، این مورد، از مصادیق عسر و حرج بوده و زن می تواند درخواست طلاق کند
- اعتیاد
درصورتی که مرد به یکی از مواد مخدر و یا به مشروبات الکلی اعتیاد داشته باشد، به اندازه ای که بر اساس زندگی خانوادگی خدشه ای وارد آورد و خودداری یا عدم امکان الزام وی به ترک آن، از مصادیق عسر و حرج بوده و زوجه می تواند درخواست طلاق یکطرفه را به دادگاه ارائه کند.
البته اگر مرد به تعهد خود مبنی بر ترک اعتیاد عمل نکند و دوباره به مواد مخدر آلوده شود ، زوجه می تواند درخواست طلاق داده و طلاق خود را بدون اذن وی بگیرد .
- حکم قطعی
اگر مرد به حبس 5 سال یا بیشتر محکوم گردد، زن قادر است درخواست طلاق بدهد، چون این مورد نیز از موارد عسر و حرج است.
- ضرب و شتم
ضرب و شتم یا هر سو رفتار از سوی زوج که به صورت مستمر تکرار شود و عرصه را بر زن تنگ نماید به طوری که بیم ضرر جانی باشد و عرفا با توجه به وضعیت زوجه قابل تحمل نباشد.
- بیماری صعب العلاج
مبتلا شدن مرد به بیماری صعب العلاج روانی یا مسری یا هر عارضه و بیماری که زندگی مشترک را تحت الشعاع قرار دهد، از مصادیق عسر و حرج است و این اذن را به زن می دهد که طلاق خود را از مرد بگیرد .
البته باید دقت داشت که مواردی که در بالا ذکر شد حصری نیست، یعنی صرفا همین موارد نیست که دادگاه را مجاب خواهد کرد تا زوجه بتواند از دادگاه تقاضای طلاق نماید. زوجه می تواند هر مورد دیگری را به اثبات برساند که البته باعث عسر و حرج شده و دیگر ادامه زندگی بسیار مشقت بار و سخت گردیده است.
پیشنهاد می کنیم به دلیل جوانب متعدد و بعضا پیچیده، در اثبات موارد عسر و حرج در طلاق به درخواست زوجه، لطفا قبل از هرگونه اقدام قضایی، اطلاعات کامل و مورد نیاز را در این خصوص کسب کنید.
حکم طلاق یا گواهی عدم امکان سازش چقدر اعتبار دارد؟
مدت اعتبار حکم طلاق 3 ماه از تاریخ ابلاغ شدن رای فرجامی یا انقضای مهلت فرجام خواهی است.
سوالی که در اینجا ممکن است مطرح شود این است که چنانچه شوهر پس از صدور حکم طلاق، حاضر به طلاق دادن نشود، زن چه اقداماتی می تواند انجام دهد.
در صورتی که زوج، پس از یک هفته از تاریخ ابلاغ در دفترخانه رسمی ازدواج و طلاق برای جاری شدن صیغه طلاق حاضر نگردد، صیغه طلاق با حضور نماینده دادگاه جاری و مراتب به وی گزارش می گردد.
البته در صورتی که زوج عذر موجهی برای عدم حضور در دفترخانه داشته باشد ، سردفتر یک بار دیگر در یک نوبت دیگر از طرفین دعوت به عمل می آورد.
آیا در طلاق توافقی از ناحیه زوجه، مهریه نیز قابل مطالبه است؟
مهریه هم در شرع و هم در قانون یکی از حقوق مالی زوجه است و بعد از وقوع عقد نکاح در ذمه شوهر قرار می گیرد و هر وقت که زن درخواست نماید باید به او پرداخت گردد.
اما سوال این است که با تقاضای طلاق از طرف زن، تکلیف مهریه چه می شود؟
در طلاق توافقی زوجین باید بر سر هر چیزی که مورد نزاع آن ها می باشد توافق کنند، مثل مهریه و چنانچه تقاضای طلاق از طرف مرد باشد، باید مهریه را پرداخت کند، اما در مورد طلاق از ناحیه زوجه مورد کمی پیچیده می شود.
در اینجا اگر زن موارد عسر و حرج را ثابت نماید و دلیلی محکمه پسند ارائه کند، قادر است هم طلاق بگیرد و هم مهریه خود را طبق حکم دادگاه دریافت کند.
البته این مورد را نیز باید مد نظر قرار داد که تقاضای طلاق از طرف زن در زمان عقد و نامزدی، چون زندگی مشترک کماکان شروع نشده، بسیار دشوارتر از حالتی است که طرفین چند سالی با هم در حال زندگی هستند.
با این حال با استفاده از 12 موردی که در بخش های قبلی ذکر شد زن قادر خواهد بود دادگاه را قانع کند که وی را طلاق دهد و با استفاده از همین حکم، مهریه خود را هم از مرد بگیرد.
تکلیف نفقه زن در تقاضای طلاق از طرف خودش چه خواهد شد؟
نفقه زمانی به زن داده می شود که زن در منزل تدارک دیده شده از جانب مرد زندگی نماید و این زندگی ادامه دار باشد، درصورتی که زن و مرد طلاق بگیرند دیگر مرد عهده دار نفقه همسر سابق خود نخواهد بود .
صرفا در صورتی که طلاق رجعی بوده، یعنی مرد حق رجوع به زندگی زناشویی خود را داشته باشد و با رجوع به زن ، طلاق از بین خواهد رفت و زندگی دوباره شروع خواهد شد، در چنین شرایطی زن می تواند در منزل شوهر زندگی کرده و نفقه نیز دریافت کند اما چنانچه طلاق غیر رجعی باشد نفقه ای به زن تحت هیچ شرایطی تعلق نمی گیرد.
مطمئناً کارشناسان و وکلای شاغل در این حوزه، با تجربه ای که در پیگیری و انجام پرونده های مختلف طلاق و مطالبه حقوق زوجه مانند نفقه ایام زوجیت کسب نموده اند، می توانند بهترین و سریع ترین مسیر را برای شما انتخاب نمایند.
سرپرستی و حضانت از فرزندان در صورت طلاق، بر عهده کدام یک از زوجین گذاشته می شود؟
طبق قانون حضانت فرزند تا 7 سالگی با مادر است و بعد از 7 سالگی با پدر است. صرفا در طلاق توافقی است که دو طرف باید توافق بر سر حضانت فرزند نمایند تا مشکلی در دادگاه پیش نیاید، در غیر این شرایط در طلاق های دیگر حضانت تا 7 سالگی با مادر بوده و بعد از 7 سالگی با پدر، مگر طرف دیگر ثابت کند که طرف دیگر صلاحیت حضانت فرزندان را دارا نیست.
نکته دیگری که در رابطه با حضانت فرزند باید به آن توجه کرد این است که اگر پدر فوت کند، حضانت طفل با مادر خواهد بود و پدر بزرگ هرچند ولایت دارد اما حضانت کودک را نمی تواند با وجود مادر عهده دار گردد، البته در صورتی که ثابت نماید مادر صلاحیت حضانت فرزند را دارا نمی باشد، می تواند عهده دار حضانت گردد.
براساس ماده ۱۱۷۳ قانون مدنی : در صورتی که در اثر عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی پدر یا مادری که طفل تحت حضانت اوست، صحت جسمانی و یا ترتیب اخلاقی طفل در معرض خطر باشد، محکمه می تواند به تقاضای اقربای طفل یا به تقاضای قیم او یا به تقاضای رئیس حوزه قضائی هر تصمیمی را که برای حضانت طفل مقتضی بداند, اتخاذ نماید.
موارد ذیل را می توان از مصادیق عدم مواظبت و یا انحطاط اخلاقی هر یک از والدین عنوان کرد:
- اشتهار به فساد اخلاق و فحشا
- اعتیاد زیان آور به الکل، مواد مخدر و قمار.
- تکرار ضرب و جرح خارج از حد متعارف.
- ابتلا به بیماریهای روانی با تشخیص پزشکی قانونی.
- سوء استفاده از طفل یا اجبار او به ورود در مشاغل ضد اخلاقی مانند فساد و فحشا، تکدی گری و قاچاق.
زوجین پس از طلاق در چه شرایطی می توانند با فرزندان خود که در حضانت دیگری است ملاقات کنند؟
در طلاق توافقی همه چیز با توافق زوجین انجام می شود و در مورد ملاقات فرزند باید از قبل زوجین توافق لازم را بعمل آورند. در سایر طلاق ها یک رویه ای قانون مدنی دارد که چنین بیان می دارد: هر یک از والدین که طفل در حضانت او نیست، حق دارد طفل خود را ملاقات کند.
مشخص کردن زمان و مکان ملاقات و سایر جزئیات مربوط به آن، در صورت وجود اختلاف بین والدین با محکمه خواهد بود. البته ساعات و روزهای آن را محکمه در صورت عدم توافق زوجین تعیین می کند.
طبق ماده تحت هیچ شرایطی نمی توان حق ملاقات مادر یا پدری که حق حضانت با او نیست را از وی صلب نمود .اگر هر یک از والدین از اجرای حکم دادگاه در خصوص حضانت طفل استنکاف نمایند یا مانع اجرای آن گردند و یا از استرداد طفل امتناع نمایند، حسب تقاضای ذی نفع و به دستور دادگاه صادر کننده رای نخستین، تا زمان اجرای حکم بازداشت می گردد.
رای طلاق چیست؟
اگر طلاق به صورت طلاق توافقی یا طلاق به تقاضای مرد باشه، دادگاه گواهی عدم امکان سازش صادر خواهد کرد ولی اگر به تقاضای زن باشه، حسب مورد و مطابق قانون به صدور الزام مرد به طلاق یا احراز شرایط اعمال وکالت در طلاق مبادرت می نماید.
اگر شرایط طلاق یک طرفه برای زن مورد تایید قاضی باشد قاضی حکم طلاق را صادر خواهد کرد، دقت بفرمایید که در اینجا دیگر گواهی عدم امکان سازش صادر نخواهد شد .
هزینه های دادرسی دعوای طلاق به درخواست زوجه به چه میزان است؟
برای رسیدگی به کلیه دعاوی حقوقی و کیفری، نیاز به پرداخت هزینه دادرسی و سایر هزینه‌های مربوط به آن است. در واقع هزینه دادرسی، به هزینه‌هایی اطلاق می‌گردد که توسط نهادهای دولتی و حاکمیتی برای رسیدگی به دعاوی و شکایات متعدد، دریافت می گردد.
لذا رسیدگی به درخواست طلاق به عنوان دعوایی غیرمالی و رسیدگی به سایر حقوق زوجه به عنوان دعوای مالی در محاکم مورد رسیدگی قرار می گیرد و هزینه های دادرسی آن نیز دریافت می گردد.
اگر زوجه درخواست مطالبه حقوق قانونی خود را به دادگاه تقدیم کند، هزینه دادرسی آن را باید مطابق دعاوی مالی پرداخت نماید و در نهایت در صورتی که زوج محکوم به پرداخت آن به همسر خود گردد، زوجه می‌تواند هزینه دادرسی را با عنوان تادیه خسارت و هزینه‌های دادرسی، از دادگاه مطالبه نماید و دادگاه نیز با توجه به مدارک و دلایل مورد استناد زوجه، حکم به پرداخت هزینه‌های دادرسی توسط زوج ، صادر می نماید.
از آنجایی که برای ثبت این گونه شکایات، دادگاه های خانواده صلاحیت رسیدگی دارند، هزینه دادرسی هم با توجه به نحوه دعوایی که به این مراجع ارجاع شده است تعیین می گردد.
اما در مجموع هزینه دادرسی از مرحله ثبت شکایت تا صدور رای و هزینه های مرحله اجرا و همچنین تعرفه های حق الوکاله وکیل در صورت اخذ وکیل، هزینه های کارشناسی و هزینه های ثبت شکواییه هر ساله توسط سازمان برنامه و بودجه اعلام می گردد. برای اطلاع از تعرفه خدمات قضایی در سال 1400 می توانید به قانون بودجه کشور مراجعه نمایید.
آیا برای طرح دعوای طلاق به درخواست زوجه، به استفاده از خدمات وکیل نیاز است؟
مکرر در این مقاله اشاره کردیم، مطالبه حقوق قانونی زوجه و طرح دادخواست طلاق از ناحیه او، یکی از مسائل بسیار کاربردی و مهم در عقد دائم محسوب می گردد، و از اهمیت بالایی برخوردار است.
مطالبه این حقوق قانونی در کنار دعوای طلاق به تقاضای زوجه، دارای قوانین و مقررات خاصی است که اشخاص عادی اطلاعات بسیار اندکی در مورد آن‌ها دارند.
مشاوران و وکلای دادگستری افرادی هستند که در زمینه مسائل حقوقی، دارای بینش، تخصص و آگاهی کاملی بوده و می توانند در رسیدگی به پرونده‌های مربوط به حقوق خانواده، خصوصا موضوعات اشاره شده، گره گشای موکل خود باشند.
اگر می خواهید طرح شکایت شما در خصوص موارد یاد شده به نتیجه مطلوبی برسد و حقوق از دست رفته تان را به دست آورید، به شما توصیه می کنیم که با یک وکیل مجرب در این حوزه حتما مشورت کنید.
همچنین وکلای دادگستری قادرند در مورد کم و کیف و نحوه تنظیم دادخواست، شما را راهنمایی کنند و می تواند بررسی نمایند که آیا ادله و مدارک کافی برای اثبات دعوا، از سوی شما ارائه شده است یا خیر؟ علاوه بر آن وکلای مجرب و متخصص قادرند نتیجه احتمالی شکایت شما را تا حدودی پیش بینی نمایند و در روند رسیدگی و تسریع آن، نقش موثر و مثبتی ایفا کنند.
برای طرح دادخواست طلاق از سوی زوجه، چه مدارکی باید به همراه داشته باشم؟
همانگونه که قبلا نیز ذکر شد، برای طرح دعوای طلاق از سوی زوجه و زنده نمودن حق و حقوق از دست رفته خود، شما نیز باید تمامی مدارک و مستنداتی را که دلالت بر تعلق عسر و حرج در دوران زندگی زناشویی است با استناد به دلایل قانع کننده به دادگاه ارائه کنید و مطالبه سایر حقوق قانونی خود را نیز با استناد به سنوات زندگی مشترک مطالبه نمایید و آن ها را به همراه دادخواست تقدیمی، حتما ضمیمه پرونده کنید.
اصلی ترین مدارک برای طلاق به درخواست زوجه شامل: اصل سند ازدواج رسمی، شناسنامه، کارت ملی و همچنین در صورتی که توافقاتی بین زوجین انجام پذیرفته و مدارکی دال بر این توافقات وجود دارد باید آن را اگر در روند پرونده تاثیر می گذارد، به دادگاه ارائه کنید.
توجه داشته باشید که بر اساس قانون ، برای اثبات هر دعوایی از اقرار، شهادت، قسامه و سوگند می توان استفاده کرد هر چند علم و آگاهی قضات نیز در بسیاری از پرونده ها بی تاثیر نیست.
مهمتر از هم، انجام یک مشاوره خوب و متناسب با مسیر دعوای پیش بینی شده، می تواند استفاده از ادله و راهکار منطقی تری را برای شما مشخص نماید.
نحوه تنظیم شکایت و پشتیبانی در دعاوی طلاق به چه صورت است؟
مطمئنا مطرح کردن هر شکایتی در زمینه های حقوقی یا کیفری یا اداری، به فراخور خود مستلزم پرداخت هزینه هایی شامل هزینه دادرسی و ثبت شکایت، هزینه های کارشناسی و غیره خواهد بود.
به شما اطمینان می دهیم که حضور و همراهی یک وکیل توانمند، قطعا نتیجه پرونده شما را دگرگون خواهد کرد.
