طلاق به علت ناباروری مرد چگونه است؟

بر اساس نظام حقوقی ایران، ناباروری مرد یکی از مواردی است که به زن حق طلاق می‌دهد. همگی ما با این موضوع آشنایی داریم که در احقوق ایران زن حق طلاق ندارد مگر آن که یکی از شروط 12 گانه مندرج در عقدنامه تحقق پیدا کند، خود مرد به زن حق طلاق و وکالت در طلاق داده باشد و یا آن که زن در عسر و حرج قرار بگیرد.

طلاق به علت ناباروری مرد یکی از مواردی است که زن را در عسر و حرج قرار داده و شرایط طرح دعوای طلاق را برای وی فراهم می‌کند.

به طور کلی مشکلات جنسی می‌تواند دلیلی برای طلاق گرفتن از سوی هر یک از زوجین باشد. اهمیت این مسئله به قدری زیاد بوده که در شروط عقدنامه نیز درج شده و اگر زوجین آن را امضا کنند، به یکدیگر حق طلاق داده‌اند.

البته نباید از این موضوع غافل شویم که امروزه درمان‌های زیادی برای این مشکل به وجود آمده و مردان می­توانند مشکلات باروری خود را از طریق آن حل کنند.

به عبارت بهتر این روزها با توجه به پیشرفتی که علم پزشکی داشته دیگر کمتر مشکل باروری را می‌توان یافت که از طریق درمان‌های پزشکی حل نشود. با این وجود هزینه‌های چنین درمان‌های طبیعتا زیاد است و امکان دارد عده‌ای از عهد پرداخت آن برنیایند.

اما بر اساس شواهد و آماری که از سوی پزشکان منتشر شده، ناباروری در مردان بسیار شایع‌تر و بیشتر از زنان است. از آنجایی که طرح دعوای طلاق از سوی زوجه کار سختی است و نیاز به دلایل محکمه پسند دارد، و چون ناباروری مردان از جهت قانونی اهمیت بیشتری دارد، لازم دانستیم تا این مطالب را آماده کنیم تا اگر کسی در چنین شرایطی قرار دارد، اطلاعات کافی در این زمینه به دست آورد.

ناباروری مرد به چه معناست؟

بر اساس قوانین پزشکی، اگر زن و شوهر پس از گذشت 1 سال از زندگی مشترک، اگر از شیوه‌های جلوگیری از بارداری استفاده نکرده و موفق به باروری نشده باشند، نابارور محسوب می‌شوند.

همانگونه که در مقدمه به آن اشاره کردیم، بر اساس آمار، 40 درصد از ناباروری‌ها از سوی مردان و 10 درصد ناشی از مشکلات مشترک میان زن و مرد است.

از همین جهت قانون در این جهت از حقوق زن حمایت کرده و به زن این امکان را داده تا تحت شرایطی اقدام به درخواست طلاق به علت ناباروری مرد کند.

یکی از دلایلی که ممکن است مردان بر اثر آن نابارور شده باشند، اختلالات ژنتیکی و یا ناباروری بر اثر جهش‌ها و یا نقائص کروموزومی است. این اختلالات امکان دارد مشکلاتی همچون عدم وجود اسپرم، کمبود مقدار اسپرم، اختلال در حرکت اسپرم و غیره شود.

از دیگر دلایل شایعی که ممکن است باعث ناباروری در مدان شود مصرف بعضی از داروها و مکمل‌هاست. به عنوان مثال برخی از مکمل‌هایی که بدن‌سازان مصرف می‌کنند موجب نازایی در مردان می‌شود.

البته این مکمل‌ها بسیاری عوارض دیگر مانند سرطان، فشار خون، عفونت، اختلالات گوارشی و غیره هم ایجاد می‌کند.

از دیگر عواملی که امکان دارد بر نازا بودن مردان اثر بگذارد، عوامل محیطی همچون آلودگی هوا است. داشتن شغل‌هایی که با دود، گرما، سموم، آفت و مواد شیمیایی سر و کار دارد نیز خطر ناباروری در مردان را بیشتر می‌کند.

در حقیقت به بیان بهتر لایف استایل یا شیوه زندگی نقش زیادی در باروری و یا ناباروری دارد، بنابراین عواملی همچون چاقی، تحرک نداشتن، استعمال مواد مخدر، الکل و همچنین تغذیه ناسالم تاثیر زیادی در ناباروری مردان خواهد داشت.

حال می‌خواهیم بررسی کنیم که اگر مردی نابارور باشد، زن تا چه میزانی و در چه شرایطی از حق طلاق برخورددار است. زیرا روش‌های بارداری غیرطبیعی مانند اهدای گامت فشار زیادی برای زن دارد. گذشته از آن، این کار همچنان فشار اجتماعی و فرهنگی برای مرد به همراه دارد.

جایگاه طلاق به علت ناباروری در قوانین

در قوانین ایران طلاق به علت ناباروری به رسمیت شناخته شده است و در قانون حمایت از خانواده نیز اشاراتی در مورد آن که زوجین می‌توانند به علت ناباروری از یکدیگر طلاق بگیرند شده است.

در یکی از مواد این قانون آمده است که اگر زوج دچار مشکل جسمی و یا عوارضی که مانع از فرزندآوری شود، باشد، زوجه می‌تواند به علت ناباروری از او طلاق بگیرد.

علاوه بر آن در شروز چاپی عقدنامه نیز آمده است که اگر پس از 5 سال زندگی مشترک، زن و مرد بارور نشده و نتوانسته باشند فرزندی به دنیا آورند، و علت آن، ناباروری مرد باشد، زن این حق را پیدا خواهد کرد که به دادگاه خانواده مراجعه نموده و درخواست طلاق بدهد.

البته لازم به ذکر است که مرد باید این شرط را در زمان عقد، امضا کرده باشد.

شرایط طلاق به علت ناباروری مرد

همانگونه که در فوق بیان شد، هم در قانون حمایت از خانواده و هم در شروط چاپی در عقدنامه این حق به زوجه داده شده است که اگر مردی نابارور بود، و ناباروری او ثابت شد، از وی طلاق بگیرد. البته همانطور که بیان شد، لازم است که مرد شرط چاپی عقدنامه را امضا نموده باشد.

اما اگر مرد شرط مزبور در عقدنامه را امضا نکرده باشد تکلیف چیست؟ آیا زن می‌تواند تقاضای طلاق بدهد یا راهی ندارد؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم که چنین حالتی زن می‌تواند با استناد به ماده 1130 قانون مدنی، درخواست طلاق به علت عسر و حرج بدهد.

در صورتی که عسر و حرج زن در دادگاه احراز شود و برای قاضی ثابت شود که زن دچار سختی شده و دیگر نمی‌تواند زندگی مشترک را ادامه دهد، درخواست طلاق وی را پذیرفته و حکم طلاق را صادر می‌کند. در چنین حالتی اگر زوج زوجه را طلاق ندهد، دادگاه با اذن خود زوجه را مطلقه می‌کند.

عقیم بودن زوج یکی از مصادیق عسر و حرج محسوب می‌شود.مشکلات جنسی که زن می‌تواند با استناد به عسر و حرج تقاضای طلاق بدهد به دسته تقسیم می‌شود:

• دسته اول: مشکلاتی که مربوط به ناتوانی در آلت تناسلی و یا سایر اندام‌های بدن می‌شود همچون ضعف جنسی و آمیزشی، بیماری‌های مقاربتی و بیماری‌های صعب‌العلاجی که در روابط زناشویی تاثیر گذار هستند.
• دسته دوم: مشکلات جنسی که به شکل مستقیمی به بدن مربوط نمی‌شود. بلکه منشا آن یک عامل و یا مشکل روحی و روانی در زوج است.

قانون درباره این که حق طلاق زوجه حتی اگر مشکل زوج قابل درمان باشد، رفع می‌شود یا نه سکوت کرده و حکمی مقرر ننموده است. اما آن طور که کارشناسان سایت طلاق 24 می‌گویند، از آن جایی که درمان زوج یک احتمال است و ممکن است بهبود پیدا کند یا نه، بنابراین قطعیتی نداشته و این عدم قطعیت و صرف احتمالات، برای سقوط حق طلاق زن کافی نیست.

همچنین اگر برای درمان زوج، نیاز به همکاری زوجه وجود داشت اگر زوجه از همکاری امتناع ورزد، باز هم حق طلاق او وجود دارد و همچنان می‌تواند اقدام به تقاضی طلاق به علت ناباروری مرد کند.

تکلیف حقوق زن در صورت تقاضای طلاق به علت ناباروری مرد چیست؟

چنانچه مردی ناباور باشد و همسر او، در دادگاه تقاضای طلاق به علت ناباروری مرد بدهد، اگر عدم باروری مرد نزد دادگاه ثابت و محرز شود، هیچ یک از حقوق مالی زن از جمله مهریه، اجرت المثل، نفقه معوقه و غیره ساقط نشده و می‌تواند تمامی آن‌ها را از مرد مطالبه نماید. مرد نیز موظف خواهد بود حقوق مالی زن را به صورت تمام و کمال به وی پرداخت کند.

فسخ نکاح به دلیل ناباروری مرد

در تعریف فسخ نکاح باید گفت که زمانی که یکی از علل فسخ در زوج یا زوجه وجود داشته باشد، طرف دیگر نیازی ندارد که به دادگاه مراجعه کرده و تقاضای طلاق بدهد. وی می‌تواند اقدام به فسخ نکاح از طریق خیاری که برای وی ایجاد شده بکند.

خیار فسخ نکاح فوری است و شخص پس از آن که از علت فسخ آگاه شد، باید اقدام به فسخ عقد نکاح بکند، وگرنه خیار او ساقط می‌شود. البته لازم به ذکر است که برای فسخ نکاح باید شخص شواهد و مدارک لازم برای اثبات علت فسخ را به دادگاه نشتن داده و سپس بر طبق قانون اقدام به فسخ عقد نکاح کند.

ناباروری مرد از علل فسخ نکاح نیست. به عبارت دیگر اگر مردی فقط نابارور باشد، زن باید تقاضای طلاق بدهد و نمی‌تواند نکاح را فسخ کند، مگر در صورتی که ناباروی همراه با مشکل دیگری همچون اختگی، عدم توانایی جهت برقراری رابطه جنسی و یا نقص در آلت تناسلی باشد.

در این حالت زن می‌تواند اقدامات لازم برای فسخ نکاح را انجام دهد.

اختلالات جنسی که برای زوجه حق فسخ نکاح را ایجاد می‌کند از قرار زیر است:

1. عنن
2. حضاء
3. جبّ

پس باید چنین گفت که برخی از مشکلات جنسی و عیوب مانند عنن، حضاء، جب، برای زوجه حق فسخ نکاح ایجاد می‌کند ولی دیگر بیماری‌های جنسی همچون نازایی، ایدز، انزال زودرس و غیره بر اساس بند 4 و بند 5 ماده 1130 قانون مدنی، از موارد عسر و حرج محسوب شده و به زن این حق را می‌دهد که تقاضای طلاق مطرح کند.

عقیم بودن مرد در دوران نامزدی

یکی از متداول‌ترین دلایلی که که بابت آن طلاق می‌گیرند، طلاق به علت ناباروری مرد است. البته خوشبختانه به دلیل آن که علم پزشکی پیشرفت بسیار زیادی کرده است، دیگر کمتر زوجی پیدا می‌شود که مشکل باروری داشته باشند، اما کماکان عده‌ای به این علت تقاضای طلاق می‌دهند.

عقیم بودن و نابارور بودن مرد ممکن است در دوران‌های مختلفی مشخص و ثابت گردد. به عنوان مثال عده‌ای ممکن است در دوران نامزدی متوجه این مشکل شوند و یا عده‌ای پس از شروع زندگی مشترک.

اگر زنی در دوران نامزدی متوجه شود که مرد عقیم و یا نابارور است و بخواهد از وی طلاق بگیرد، اگر هنوز عقد نگرده باشند که اقدام خاصی لازم نیست انجام دهد و تنها باید نامزدی را بهم بزند. زیرا نامزدی الزامی به عقد ایجاد نمی‌کند.

اما اگر عقد کرده باشند، زن می‌تواند برهمین مبنا درخواست طلاق بدهد و پس از آنکه پزشکی قانونی نابارور بودن مرد را تایید نمود، از وی طلاق بگیرد.

نحوه درخواست طلاق به علت ناباروری مرد چگونه است؟

کارشناسان سایت طلاق 24 می‌گویند اگر زنی بخواهد اقدام به تقاضای طلاق به علت ناباروری مرد بکند لازم است مراحلی را طی کند و البته شرایطی را داشته باشد.

جدا از شرایط، اولین کاری که زن برای تقاضای طلاق باید بکند تهیه و نتظیم دادخواست طلاق است. در طرح هر دعوایی، تنظیم دادخواست بسیار مهم است و ضرورت دارد توسط افراد ماهر و باتجربه تنظیم شود.

سامانه طلاق 24 بستری را ایجاد کرده است تا افراد بتوانند به کارشناسان آن درخواست تنظیم دادخواست طلاق دهند. کارشناسان نیز متناسب با موضوع دعوی شما و زیر نظر افراد متخصص اقدام به تنظیم دادخواست می‌کنند.

قابل توجه است که سامانه طلاق 24 حتی اگر تصمیم به اخذ وکیل نداشته باشید هم برای شما دادخواست تنظیم خواهد کرد.

اما مراحلی که زن برای تقاضای طلاق به علت ناباروری مرد باید طی کند به شرح زیر است:

1. در ابتدا زن برای طرح دعوی طلاق به علت ناباروری مرد، باید بررسی کند که آیا شرایط طرح این دعوی را دارد یا نه. یکی از شرایط گذشت 5 سال از زندگی مشترک و باردار نشدن زن است.
2. تنظیم کردن دادخواست طلاق به کمک کارشناسان سامانه طلاق 24
3. تهیه مدارک پزشکی برای تایید ادعای خود مبنی بر نابارور بودن مرد
4. ارجاع پرونده به پزشکی قانونی جهت تایید عقیم بودن مرد
5. تایید عقیم بودن زوج از سوی پزشکی قانونی
6. پرداخت تمام حقوق مالی زن در طلاق به علت ناباروری مرد

نکته: در طلاق به علت ناباروری مرد، حتی اگر زوجه درخواست طلاق داده باشد و علت طلاق او عسر و حرج باشد، بازهم مرد باید تمام حقوق مالی زن را به او پرداخت کند. طرح دعوی طلاق در این مورد، هیچ از حقوق مالی زن را ساقط نخواهد کرد.

مراحل رسیدگی به پرونده طلاق به علت ناباروری مرد

همانگونه که در فوق بیان کردیم، اگر زن بخواهد اقدام به تقاضای طلاق به علت ناباروری مرد بکند، لازم است که مدارک پزشکی مبنی بر عقیم بودن زوج را ارائه دهد تا به این طریق ادعای خود را ثابت کند.

قاضی پرونده نیز مجددا پرونده را به پزشکی قانونی ارجاع می‌دهد تا پزشکی قانونی نیز آزمایشات لازم را انجام داده و در صورت صحت ادعای زن، آن را تایید کند.

بنابراین روند رسیدگی دادگاه به درخواست طلاق به علت ناباروری مرد به این شکل است که زوج دادخواست طلاق خود را که به کمک سامانه طلاق 24 تنظیم نموده به دادگاه تقدیم می‌کند و مدارکی که اثبات کننده ادعای خود یعنی عقیم بودن مرد است را هم ضمیمه دادخواست می‌نماید.

سپس دادگاه با ارجاع پرونده به پزشکی قانوین جهت تایید ادعای زن، حکم طلا را صادر و مرد را مجبور به طلاق دادن زن می‌کند.

نکاتی مهم در خصوص طلاق به علت ناباروری مرد

• لازم است بدانید که اگر هر دوی طرفین یعنی هم زن و هم مرد نابارور باشند، زن دیگر نمی‌تواند از این حق استفاده کند.
• چنانچه مرد امکان باردار کردن زن به شکل طبیعی را نداشته باشد، زن می‌تواند شرط طلاق به علت ناباروری که در عقدنامه درج شده است را اجرا کند. درواقع زن هیچ اجباری به بارداری به روش‌های نوین مانند تلقیح مصنوعی و… ندارد. زیرابه طور قانونی اصل بر آن است که زن در زمان ازدواج می‌خواسته به صورت طبیعی بچه‌دار شود. بنابراین پس از گذشت 5 سال می‌تواند اقدام به درخواست طلاق کند.
• زمانی که می‌گوییم شرط طلاق به علت ناباروری مرد مستلزم گذشت 5 سال است، منظور بارداری به شیوه طبیعی است. اگر مرد امکان باروری به شیوه‌های پزشکی را داشته باشد زن باید رضایت بدهد و در هر صورت شرط برای او قابل اجرا است.

آیا حق طلاق به دلیل ناباروری مرد جز شرایط ضمن عقد است؟

طبق بیانات وکیل طلاق اصفهان: این شرط در عقدنامه‌های متعارف وجود خواهد داشت، ولی امکان دارد مرد از امضای آن اجتناب نماید. در این شرایط راه چاره چه خواهد بود؟

در صورتی‌که مرد شرایط ضمن عقد را نپذیرد باز هم زن قادر است تقاضای طلاق به علت ناباروری زوج را عنوان نماید و چنانچه اثبات گردد حق با وی بوده است، زوج ملزم می‌شود که دادخواست طلاق را قبول کند.

در پایان این مقاله و به عنوان جمع بندی باید بیان کنیم که مهم‌ترین چیز در هر ازدواجی، بچه‌دار شدن است. این حق هر دو طرف است که بخواهند با کسی زندگی کنند که امکان باروری داشته باشد.

اگر مردی عقیم بوده و امکان باروری نداشته باشد، زن پس از گذشت 5 سال از زندگی مشترک می‌تواند اقدام به تقاضای طلاق به علت ناباروری مرد بکند. البته باید ادعای او در دادگاه ثابت شود.

آیا اگر زنی درخواست طلاق به علت ناباروری مرد بدهد و عسر و حرج زن ثابت شود، می‌تواند نصف دارایی مرد را مطالبه کند؟

در این خصوص اختلاف نظرهای زیادی وجود دارد، اما عده‌ای اعتقاد دارند چون طلاق به علت ناباروری مرد نوعی طلاق به کالت از مرد است، زن می‌تواند درخواست اجرای شرط تنصیف دارایی را بکند. البته لازم به ذکر است که این شرط باید از سوی مرد در زمان نکاح امضا شده باشد.

اگر امکان معالجه عقیم بودن مرد وجود داشت ولی زوجه رضایت نداد، بازهم حق طلاق خواهد داشت؟

پاسخ این سوال مثبت است، زیرا منصفانه نیست که به علت عیب دیگری، زن را به انجام عمل پزشکی اجبار کرد. چون پزشکان معتقد هستند که انجام اعمال پزشکی برای بارداری به شیوه نوین، همچون زایمان است و حتی ممکن است برای زن بیماری‌هایی به دنبال داشته باشد. درنتیجه حق طلاق زن باقی می‌ماند و قابل معالجه بودن ناباروری مرد، آن را ساقط نمی‌کند.

با درخواست طلاق به علت ناباروری مرد، حقوق مالی زن ساقط می‌شود؟

خیر. حقوق مالی زن مانند مهریه، نفقه، اجرت المثل و… به قوت خود باقی می‌ماند و زن در صورت تمایل می‌تواند تمامی آنها را از مرد مطالبه کند. مرد نیز مجبور به پرداخت خواهد شد.