نفقه زن در طلاق چگونه محاسبه می‌شود؟

نفقه یکی از حقوق مالی زن در دوران عقد ازدواج محسوب می شود که همانند مهریه مرد متعهد به پرداخت آن می شود.

به لحاظ شرعی و قانونی، نفقه حق زن محسوب شده و مرد موظف به پرداخت آن می باشد. البته در قانون شرایط خاصی برای پرداخت نفقه در نظر گرفته شده است که باید طبق مقررات قانونی انجام شود.

لازم به ذکر است که نفقه مانند مهریه بار سنگینی برعهده مردان نمی باشد بلکه یک سری از وظایف اصلی و روزمره زندگی است که مردان باید نسبت به انجام آن اقدام کنند. به طور کلی زن وظیفه ای در پرداخت نفقه ندارد و قانون چنین مسئولیتی را برای مرد تعیین کرده است.

نفقه یکی از شناخته شده ترین حقوق قانونی زوجه به شمار می رود که البته در شرایطی خاص امکان اسقاط چنین حقی برای زنان وجود دارد. در دین اسلام تاکید ویژه ای به پرداخت نفقه شده است و چنین مسائلی تنها به قانون ختم نمی شود.

در واقع مرد نمی تواند تحت هیچ شرایطی از پرداخت نفقه همسر خود امتناع ورزد مگر آن که به واسطه بروز یکسری از شرایط قانونی امکان عدم تعلق نفقه به زن وجود داشته باشد.

نفقه مانند مهریه نوعی تعهد از جانب مرد است که در زمان و شرایط خاصی می بایست نسبت به ایفای تعهد خود عمل کند. نفقه هزینه لازم برای زندگی بوده که شامل هزینه مسکن، خوراک و پوشاک می شود. پرداخت چنین هزینه هایی برعهده زوج است و باید بتواند مخارج زندگی را به خوبی تامین کند.

در واقع نفقه همان مخارج اصلی زندگی است که مطابق قانون مرد تامین کننده آن می باشد. زن نقشی در تامین مایحتاج زندگی ندارد و قانونا می تواند تامین آن ها را از همسر خود مطالبه کند.

در قانون ایران نفقه برای دو گروه از افراد یعنی زوجه و اقارب نسبی تعیین شده است که معمولا بحث نفقه زن از اهمیت بیشتری برخوردار است.

اصولا نفقه مبلغ ثابت و مشخصی نیست و به صورت توافقی بین زوجین تعیین می شود اما اگر شرایط برای تعیین نفقه فراهم نباشد یا زوجین اقدامی برای تعیین آن انجام نداده باشند، توسط کارشناس رسمی دادگستری مقدار آن مشخص می شود.

لازم به ذکر است که به لحاظ شرعی و قانونی، مرد علاوه بر نفقه زن می بایست نفقه فرزندان خود را نیز پرداخت کند. در واقع نفقه زوجه بخشی از وظایف قانونی زوج می باشد و باید بتواند مخارج فرزندان خود را نیز تامین کند.

در خصوص نفقه ضمانت اجرا های حقوقی و کیفری مطرح است. به بیان دیگر زوجه می تواند بابت نفقه طرح دعاوی حقوقی و کیفری در دادگاه مطرح کند.

زن در صورت انجام وظایف زوجیت و عدم دریافت نفقه، می تواند از دادگاه مطالبه نفقه کرده و در صورت عدم پرداخت، تقاضای تعقیب کیفری شوهر را نماید.

در قانون ایران ترک نفقه جرم انگاری شده است و مجازات های معینی نیز برای آن تعیین شده است. پس در صورت عدم پرداخت نفقه عواقب جبران ناپذیری در انتظار مردان خواهد بود.

زمانی که بحث طلاق مطرح می شود، باید وضعیت حقوق مالی زوجه به طور کامل مشخص شود. در مورد نفقه زوجه در زمان طلاق سوالات مختلفی مطرح می شود که آیا بعد از طلاق هم چنین حقی به زن تعلق می گیرد یا خیر؟

در مورد طلاق، بحث نفقه زن کاملا منتفی است. در واقع بعد از طلاق چنین حقی به زوجه تعلق نمی گیرد. البته که قانونگذار صراحتا نفقه را برای ازدواج دائم در نظر گرفته است و با وقوع طلاق بین زن و مرد، حق نفقه زوجه نیز از بین می رود.

درباره نفقه زن

همانطور که گفته شد، از جمله مهم ترین حقوق قانونی زن در زمان عقد ازدواج، حق نفقه است. همچنین موضوع نفقه تنها به زن ختم نمی شود بلکه نفقه فرزندان نیز در این زمینه از اهمیت بالایی برخوردار است. مرد باید علاوه بر نفقه همسر خود، نفقه فرزندانش را بپردازد.

نکته بسیار مهمی که در مورد نفقه زوجه مطرح می شود، بحث شرایط و توانایی مالی او است.

تصور اغلب افراد این است که تنها در صورت عدم برخورداری زوجه از شرایط و اوضاع اقتصادی مناسب، نفقه به او تعلق می گیرد اما این تصور کاملا اشتباه است زیرا نفقه تحت هیچ شرایطی به اوضاع مالی و اقتصادی زن ارتباطی ندارد و باید از جانب مرد پرداخت گردد.

ممکن است زن دارای شغل و موقعیت اجتماعی مناسبی باشد اما همه این موارد دلیلی بر عدم تعلق نفقه به او نمی باشد. مرد موظف است تحت هر شرایطی اقدام به تامین مخارج زندگی همسر و فرزندان خود نماید.

به موجب ماده 1107 قانون مدنی، نفقه عبارت است از همه نیاز های متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن، البسه، غذا، اثاث منزل و هزینه های درمانی و بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا مرض.

مطابق ماده مزبور، تامین نیاز های ضروری زندگی از جمله وظایف اصلی مرد در دوران زندگی مشترک است و باید شرایط لازم را برای همسر خود در این زمینه فراهم کند.

نکته بسیار مهمی که در ماده 1107 قانون مدنی به آن اشاره شده است، داشتن خدمتکار برای زوجه است. چنانچه وضعیت اجتماعی و زندگی زن به گونه ای است که باید برای انجام کار های منزل خادم داشته باشد، می بایست این نیاز توسط مرد تامین شود.

همچنین اگر زن به واسطه بیماری خاص امکان فعالیت نداشته باشد، می تواند داشتن خدمتکار را از همسر خود مطالبه کند که این مورد جزو نفقه او محسوب می شود.

ماده مزبور تنها به مصادیقی از نفقه اشاره کرده است که صرفا موارد فوق برای نفقه در نظر گرفته نمی شود. همچنین آن چه که از این ماده برداشت می شود آن است که ملاک پرداخت نفقه به زن وضعیت مالی مرد نیست.

چنانچه مرد از توانایی مالی برخوردار باشد یا شرایط اقتصادی مناسبی نداشته باشد، باید از عهده پرداخت نفقه زن بر آید.

در واقع مرد نمی تواند به واسطه عدم توانایی مالی از پرداخت نفقه زن امتناع کند و چنین مسئله ای نیز مورد تایید قانونگذار نمی باشد.

مسئولیت حقوقی و کیفری پرداخت نفقه

زمانی که مرد به طور مستمر نفقه همسر خود را می پردازد و به نوعی تامین کننده اصلی مخارج زندگی می باشد، هیچ گونه مسئولیت قانونی ندارد. در واقع زوج به وظیفه شرعی و قانون خود عمل کرده و زوجه نمی تواند از این حیث علیه او طرح شکایت کند.

در صورتی که مرد از وظیفه قانونی خود مبنی بر پرداخت نفقه خودداری کند، شرایط متفاوت می شود و مسئولیت های قانونی در انتظار وی خواهد بود. عدم پرداخت نفقه هر دو جنبه حقوقی و کیفری را دارد.

به این معنا که زن می تواند به واسطه عدم دریافت نفقه خود هم شکایت حقوقی و هم شکایت کیفری کند.

در صورتی که مرد از پرداخت نفقه خودداری کند، زن به اختیار خود می تواند با طرح دعوی حقوقی، نفقه خود را از طریق دادگاه دریافت کند. همچنین با توجه به این که ترک نفقه جرم محسوب شده، زوجه این امکان را دارد تا اقامه دعوی کیفری علیه شوهر خود نماید.

با این توضیح که ضمانت اجرای حقوقی عدم پرداخت نفقه در این رابطه است که زن با مراجعه به دادگاه خانواده نفقه خود را مطالبه کند و ضمانت اجرای کیفری عدم پرداخت نفقه آن است که به دلیل جرم ترک انفاق از مرد در دادگاه کیفری شکایت شود.

البته که شکایت کیفری تشریفات خاص خود را دارد که ابتدا به جرم مورد نظر رسیدگی شده و تحقیقات لازم به عمل می آید، سپس برای صدور حکم و محاکمه متهم به دادگاه کیفری ارجاع داده می شود.

آیا در ازدواج موقت به زن نفقه تعلق می گیرد؟

ماده 1106 قانون مدنی صراحتا اعلام کرده است که در عقد دائم نفقه زن به عهده شوهر است. از ماده مزبور می توان به این نتیجه رسید که نفقه در ازدواج دائم به زوجه تعلق می گیرد و در نکاح موقت بحث پرداخت نفقه به زن منتفی است. در واقع در عقد موقت به لحاظ قانونی هیچ الزامی برای مرد وجود ندارد تا نفقه همسر خود را پرداخت کند.

بنابراین در ازدواج موقت مرد می تواند نفقه همسر خود را پرداخت کند و در این زمینه هیچ گونه ضمانت اجرای حقوقی وجود ندارد. البته که در این نوع نکاح، پرداخت نفقه به اختیار زوج می باشد و می تواند مخارج زندگی زن را تامین کند.

البته که بحث مهریه زوجه در ازدواج موقت کاملا با نفقه متفاوت است و در صورتی که مهریه خانم در زمان عقد تعیین نشده باشد، امکان جاری شدن صیغه ازدواج و محرمیت وجود ندارد.

قانونگذار در ازدواج موقت حقی برای نفقه زن در نظر نگرفته است و از این حیث اجباری برای مرد به منظور پرداخت آن نمی باشد. به همین دلیل زن نمی تواند برای مطالبه نفقه عقد موقت اقامه دعوا کند.

ماده 1113 قانون مدنی در این زمینه بیان می کند: « در عقد انقطاع (ازدواج موقت) زن حق نفقه ندارد؛ مگر این که شرط شده باشد یا آن که عقد مبنی بر آن جاری شده باشد.»

به موجب ماده مزبور، تنها در صورتی که در عقد نامه ازدواج شرط شده باشد که زوجه مستحق دریافت نفقه می باشد، مرد موظف به پرداخت آن است. به بیان دیگر پرداخت نفقه می تواند به صورت توافقی بین زوجین تعیین شود و هیچ الزامی در این زمینه وجود ندارد.

بنابراین در صورتی که زن و مرد در زمینه پرداخت نفقه با هم به توافق برسند، پرداخت نفقه در ازدواج موقت الزامی می شود و مرد باید مخارج زندگی و روزمره زوجه را تامین کند.

نفقه زوجه بعد از طلاق

به طور کلی با مطرح شدن موضوع طلاق عملا پرداخت نفقه زن منتفی خواهد شد. در واقع زمانی که بین زوجین طلاق صورت می گیرد، حق نفقه برای زوجه از بین می رود و نمی تواند برای مطالبه چنین حقی از طریق مراجع قضایی اقدام کند.

بعد از طلاق مرد هیچ الزام قانونی برای پرداخت مهریه همسر سابق خود را ندارد و زوجه نیز این اختیار را ندارد تا برای پرداخت نفقه به او رجوع کند.

تا زمانی که زن و مرد با یکدیگر به طور مشترک زندگی می کنند، نفقه جز حق قانونی زن به شمار می رود و مرد موظف به پرداخت آن می شود. اما به محض جاری شدن صیغه طلاق و ثبت رسمی آن در محضر، زوج وظیفه ای بابت تامین مخارج زندگی همسر سابق خود ندارد.

در مورد نفقه زوجه بعد از طلاق باید به این نکته اشاره کرد که تا حد زیادی به نوع طلاق بستگی دارد. چنانچه طلاق از نوع رجعی باشد، تا پایان مدت عده طلاق نفقه بر عهده زوج است.

نفقه زوجه در طلاق رجعی و بائن

طلاق در قانون ایران به دو دسته کلی بائن و رجعی تقسیم بندی می شود. در مورد شرایط نفقه زوجه بعد از طلاق توضیح دادیم که به طور کلی با طلاق زن و مرد، موضوع نفقه زوجه منتفی می شود اما در قانون شرایطی در نظر گرفته شده است که بعد از طلاق هم امکان مطالبه نفقه برای زن وجود دارد.

اگر طلاق به صورت رجعی تعیین شده باشد، تا زمان عده طلاق علاوه بر این که زوجه می تواند در منزل شوهر خود سکونت داشته باشد، پرداخت نفقه زوجه امکان پذیر است. اما در مورد طلاق بائن شرایط این گونه نیست و در این نوع طلاق نفقه به زن تعلق نمی گیرد.

بنابراین در طلاق رجعی مرد موظف است که نفقه این مدت را به وی بپردازد تا مدت عده به پایان برسد. اما در مواردی که طلاق از نوع طلاق بائن است، زن حق نفقه در دوران عده نخواهد داشت.

نفقه زن باردار در عده طلاق

به موجب قانون مدنی، عده عبارت است از مدتی که تا انقضای آن زنی که عقد نکاح او منحل شده است، نمی‌ تواند شوهر دیگر اختیار کند. منحل شدن عقد ازدواج می تواند به دلایل مختلف مانند فوت شوهر، طلاق و غیره باشد که در این مدت زمان زن نمی تواند مجدد ازدواج کند.

عده طلاق سه ماه است و در این مدت زوجه به لحاظ قانونی نمی تواند با فرد دیگری ازدواج کند. البته در مورد زنان باردار، شرایط عده طلاق متفاوت است و تا زمان پایان وضع حمل یا همان زمان زایمان می باشد.

به موجب ماده 1109 قانون مدنی، نفقه مطلقه رجعیه در زمان عده بر عهده شوهر است مگر این که طلاق در حال نشوز واقع شده باشد. لیکن اگر عده از جهت فسخ نکاح‌ یا طلاق بائن باشد، زن حق نفقه ندارد مگر در صورت حمل از شوهر خود که در این صورت تا زمان وضع حمل حق نفقه خواهد داشت.

ماده مذکور در خصوص نفقه زوجه بعد از طلاق رجعی و بائن و همچنین نفقه زن باردار در عده طلاق توضیحاتی ارائه کرده است. بر اساس این ماده، صرف نظر از نوع طلاق، نفقه زن باردار تا پایان مدت عده طلاق زن باردار یعنی تا پایان وضع حمل، بر عهده شوهر او می باشد.

به بیان دیگر چنانچه طلاق از نوع رجعی یا بائن بوده و زوجه در این ایام نیز باردار باشد، نفقه تا پایان وضع حمل به زوجه تعلق می گیرد و مرد موظف به پرداخت آن می باشد.

با توجه به این که در طلاق بائن، نفقه به زوجه تعلق نمی گیرد اما اگر در ایام عده طلاق زن باردار باشد، مرد موظف به پرداخت نفقه او تحت هر شرایطی می باشد.

محاسبه نفقه زن

در مورد نفقه زن موضوع بسیار مهمی که مطرح می شود این است که نحوه محاسبه آن چگونه می باشد؟ در واقع نفقه زوجه بر اساس چه معیار هایی تعیین می شود؟

زوجین می توانند در مورد نحوه پرداخت نفقه به توافق برسند. چنانچه در این زمینه توافقی صورت نگرفته باشد، میزان آن توسط دادگاه تعیین می شود. در این صورت دادگاه با صدور قرار کارشناسی، تعیین تفقه را به کارشناسی ارجاع می دهد.

در این حالت کارشناس دادگاه باید میزان نفقه زن را محاسبه کرده و به قاضی اعلام کند. نحوه محاسبه میزان نفقه زن توسط کارشناس با توجه به سن زوجه، میزان تحصیلات، شغل و شان خانوادگی او و همچنین به لحاظ مسائل عرفی و غیره تعیین شده و حکم پرداخت آن از سوی دادگاه صادر می شود.

طلاق از طرف زن بابت عدم پرداخت نفقه

نفقه یکی از حق و حقوق قانونی و شرعی زن در دوران زندگی مشترک محسوب می شود که باید از طرف مرد پرداخت شود. البته در شرایطی امکان عدم تعلق نفقه به زوجه وجود دارد که در این صورت مرد می تواند از انجام آن امتناع ورزد.

حال یکی از مواردی که حق طلاق را برای زن به وجود می آورد، عدم پرداخت نفقه از جانب زوج می باشد. به موجب ماده 1129 قانون مدنی« در صورت استنکاف شوهر از دادن نفقه و عدم امکان اجراء حکم محکمه و الزام او به دادن نفقه زن می‌ تواند برای طلاق به حاکم ‌رجوع کند و حاکم شوهر او را اجبار به طلاق می نماید، ‌همچنین است در صورت عجز شوهر از دادن نفقه.»

مطابق این ماده، تحت هر شرایطی اگر پرداخت نفقه از جاناب مرد صورت نگیرد، زن می تواند به راحتی تقاضای طلاق بدهد. حتی اگر زوجه از توانایی مالی برای پرداخت نفقه برخوردار نباشد، باز هم حق طلاق برای زوجه به وجود می آید.

در مواردی مرد از تمکن مالی برخوردار است، اما عمدا از پرداخت نفقه امتناع می کند که در این صورت زوجه می تواند با مراجعه به دادگاه شکایت طلاق را تنظیم نماید.

بین حالتی که زوج عمدا نفقه زوجه را پرداخت نمی کند و موردی که زوج توانایی پرداخت نفقه را ندارد، تفاوتی نمی کند. در هر صورت عدم پرداخت نفقه شرایط را برای شکایت طلاق از جانب زن فراهم می کند.

نحوه تنظیم دادخواست مطالبه نفقه

همان گونه که ذکر شد، نفقه حق قانونی زوجه در دوران ازدواج محسوب شده و مرد موظف به پرداخت آن می باشد. در صورتی که زوج از پرداخت مهریه استکناف کند، زوجه می توانن علیه او در دادگاه خانواده طرح دعوی حقوقی کند.

طرح کلیه دعاوی حقوقی از طریق تقدیم دادخواست به دادگاه صورت می گیرد. بنابراین باید برای اقامه دعوا مطالبه نفقه در وهله باید دادخواستی مرتبط با موضوع دعوی تنظیم شود.

تهیه و تنظیم انواع دادخواست ها نیازمند رعایت قواعد و مقررات دادرسی است که اگر به درستی تنظیم نشود، توسط مرجع مربوطه رد و هیچگونه رسیدگی نسبت به آن نمی شود. تنظیم کلیه دادخواست ها از جمله دادخواست مطالبه نفقه باید توسط افراد متخصص در امور حقوقی انجام شود.

در واقع رعایت نکات مهم و قواعد خاص تنظیم دادخواست باعث می شود که مرجع قضایی سریع تر به پرونده رسیدگی کند و شکایت مربوطه زودتر به نتیجه برسد.

سایت طلاق 24 با تجربه چندین ساله در زمینه تنظیم انواع اوراق قضایی نظیر شکوائیه، دادخواست، لوایح دفاعیه و غیره می تواند شما را در ارائه انواع دادخواست نظیر دادخواست مطالبه نفقه یاری نماید.

با توجه به این که تنظیم دادخواست مستلزم رعایت اصول خاصی است، به شما توصیه می کنیم تهیه اینگونه اوراق قضایی را بر عهده این سایت بسپارید.

راهکار مناسب برای مطالبه نفقه در دوران طلاق

در طلاق از نوع رجعی و عده طلاق خانم باردار، پرداخت نفقه الزامی می باشد. در واقع مرد در این ایام می بایست نفقه همسر خود را بپردازد.

پرداخت نفقه زوجه تا پایان مدت زمان عده طلاق صورت می گیرد و بعد از آن مرد وظیفه ای بابت پرداخت نفقه زن ندارد.

طرح دعاوی خانواده پیچیدگی های خاص خود را دارند و قطعا داشتن اطلاعات و دانش حقوقی می تواند در این زمینه بسیار کارساز باشد.

متاسفانه بسیاری از مسائل و مشکلات پیش آمده در دعاوی خانوادگی به دلیل عدم اطلاع از راه و روش های قانونی و حقوقی می باشد و به همین جهت وجود وکیل و یا مشاور و کارشناس حقوقی مجرب می تواند در این زمینه موثر باشد.

طرح شکایت مطالبه نفقه در دادگاه اصول و روش های خاص خود را دارد و باید از مشاوره های تخصصی حقوقی در این زمینه بهره مند شوید. در صورتی که در این زمینه نیاز به مشاوره حقوقی دارید، راه حل مناسب برای شما استفاده از خدمات و سرویس های متنوع سامانه طلاق 24 می باشد که می توانیم شما را در تمام مراحل شکایت راهنمایی کنیم.

طلاق 24 با بهره مندی از مشاوران و کارشناسان مجرب و متخصص در امور حقوقی و کیفری و ارائه خدماتی نظیر مشاوره های تخصصی حقوقی، می تواند شما را در مورد مطالبه نفقه در دوران طلاق راهنمایی نماید. برای کسب اطلاعات بیشتر در ارتباط با شرایط نفقه در طلاق و نحوه محاسبه میزان نفقه و مشاوره حقوقی در این زمینه می توانید با کارشناسان ما در ارتباط باشید.

آیا در دوران طلاق به زن نفقه تعلق می گیرد؟

در حالت کلی پرداخت نفقه در دوران طلاق امکان پذیر نمی باشد و بعد از جدایی زن و شوهر، حق نفقه به زوجه تعلق نمی گیرد اما در مورد طلاق رجعی و طلاق خانم باردار، در زمان عده طلاق به زن حق نفقه تعلق گرفته و مرد موظف به پرداخت آن می باشد.

محاسبه نفقه در دوران طلاق چگونه است؟

معمولا نفقه به صورت توافقی بین زن و مرد تعیین می شود. در غیر این صورت کارشناس رسمی دادگستری میزان نفقه را محاسبه خواهد کرد.